Αντίσταση κατά της (δολαριακής) Αρχής

8/7/2014

Του Ηλία Σιακαντάρη

Έχει και το ελβετικό βαθύ κράτος το «μνημονιακό βούρδουλά» του: στον ρόλο της «τρόικας» βρίσκονται οι αμερικανικές φορολογικές αρχές και το διεθνές πλαίσιο που τις υποστηρίζει. Σε ρόλο «εποπτευόμενων υπουργείων», οι ελβετικές τράπεζες που εξαναγκάζονται σε επίπονα μέτρα αν θέλουν να συνεχίσουν να θερίζουν χωρίς πρόβλημα στο δολαριοκεντρικό διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αντί για «μειώσεις», το «ελβετικό μνημόνιο» απαιτεί ονόματα - και συλλογή προστίμων.

Κάτω από την πίεση, οι ελβετικές τράπεζες απείλησαν τους Αμερικανούς καταθέτες τους με πάγωμα λογαριασμών αν δεν αποδείξουν εντός προθεσμίας ότι είναι φορολογικά ενήμεροι. Την πρωτοβουλία υπαγορεύει η «μνημονιακή» υποχρέωση των Ελβετών να δώσουν λογαριασμό στις αμερικανικές αρχές ως τις 30 Ιουλίου για το ποιοι από τους Αμερικανούς πελάτες τους εμφανίζουν ατασθαλίες. Σε όσους δεν προσκομίσουν παραστατικά φορολογικής νομιμότητας, οι τράπεζες θα παγώσουν τους λογαριασμούς και θα πληρώσουν πρόστιμα αντ’ αυτών στις αμερικανικές αρχές. Ελβετοί νομικοί όμως καταγγέλλουν τον χειρισμό: λένε ότι οι πελάτες υποχρεώνονται -υπό την απειλή παγώματος των λογαριασμών τους- για κάτι που δεν αποτελεί συμβατική τους υποχρέωση. Αυτό όμως ενέχει στοιχεία εξαναγκασμού που πάει κόντρα στον ελβετικό κώδικα. Η αμερικανική «εφορία» έχει στύψει μέχρι στιγμής 3,5 δις μόνο από μεγάλους συμβιβασμούς ελβετικών τραπεζών. Το συγκριτικό πλεονέκτημα «της μυστικότητας των καταθέσεων» έχει διαβρωθεί και θα διαβρώνεται, καθώς ούτε η Ελβετία μπορεί να αγνοήσει την ιεραρχία του συστήματος. Οι αντιδράσεις απέναντι στις αμερικανικές πιέσεις σιγοβράζουν.

Στη Γαλλία, πάλι, η αγανάκτηση ξεχείλισε: διαμαρτύρεται ανοιχτά η ίδια η κυβέρνηση. Η αντίδραση έλαβε χώρα στη γραφική Προβηγκία, σε ένα συνέδριο κατά παράδοση ήρεμο. Το κλίμα «αγρίεψε» τα λύτρα των 9 δισεκατομμυρίων που πλήρωσε στις αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές η Γαλλική BNP για να αποποιηθεί την κατηγορία ότι διευκόλυνε χώρες να αποφύγουν αμερικανικές κυρώσεις. Ο Γάλλος υπουργός οικονομικών Μισέλ Σαπέν είπε ότι η περίπτωση BNP δείχνει την ανάγκη να χρησιμοποιούνται κι άλλα νομίσματα σε διεθνείς πληρωμές και ζήτησε νέα ισορροπία στις συναλλαγματικές πληρωμές.

Όχι πολύ παλαιότερα, τα χτυπήματα εναντίον της ηγεμονικής θέσης του δολαρίου είχαν συγκεκριμένη γεωγραφική προέλευση και πολιτικό υπόβαθρο συχνά γραφικό: Βόρειος Κορέα, Ιράν, πρόσφατα η Ρωσία, πιο διακριτικά η Κίνα έχουν κατά καιρούς τοποθετηθεί επικριτικά απέναντι στα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα που απολαμβάνει το δολάριο και οι ΗΠΑ στις διεθνείς πληρωμές. Η δήλωση του Γάλλου ΥΠΟΙΚ θυμίζει παλαιότερες ρωσικές δηλώσεις: «Μεταξύ μας, οι Ευρωπαίοι εμπορευόμαστε αεροσκάφη, για παράδειγμα, σε δολάρια. Είναι αυτό απαραίτητο; Δεν νομίζω. Νομίζω, μια νέα ισορροπία είναι δυνατή και απαραίτητη - κι όχι μόνο ως προς το ευρώ αλλά και ως προς τα μεγάλα νομίσματα των αναδυόμενων οικονομιών, οι οποίες έχουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο στο διεθνές εμπόριο». Με τη στάση του συντάχθηκαν εκπρόσωποι πετρελαϊκών εταιρειών και όχι μόνο. Η γαλλική αντίδραση κατά της ηγεμονίας του δολαρίου πήρε φόρα στη φιλήσυχη γαλλική πόλη Aix-en-Provence.

Παρά το μανιφέστο νομισματικού πολυκεντρισμού, το δολάριο καλά κρατεί. Μεσοπρόθεσμα, δε, «σκληραίνει»: η Goldman Sachs εκτιμά τώρα ότι η Fed θα αυξήσει νωρίτερα το βασικό της επιτόκιο από το αναμενόμενο σήμερα: το τρίτο τρίμηνο του 2015 αντί για πρώτο του 2016. Την επίσπευση της πρόβλεψης πυροδότησαν η αυτοπεποίθηση που προκάλεσαν οι τελευταίες ανακοινώσεις για την αμερικανική απασχόληση. Η εξέλιξη θα επισημοποιήσει την απόκλιση μεταξύ ΗΠΑ-Ε.Ε.: την ώρα που η ευρωζώνη θα είναι εγκλωβισμένη σε στασιμότητα και μηδενικά επιτόκια, το δολάριο θα σηματοδοτεί το πέρασμα σε ένα πιο αναπτυξιακό επιτοκιακό περιβάλλον. Ή μήπως -πριν από αυτό- άλλες εξελίξεις στρίψουν αλλού το καράβι;

Πηγή