Το κράτος να γίνει εργοδότης της ύστατης καταφυγής

24/1/2015

Σχέδιο εκτάκτου ανάγκης που αναθέτει στο κράτος τον ρόλο του «εργοδότη ύστατης καταφυγής» για την αντιμετώπιση της ανεργίας έχει επεξεργαστεί η Ράνια Αντωνοπούλου, που είναι στη δεύτερη θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ.

Σε πρώτη φάση το Δημόσιο, σύμφωνα με την κ. Αντωνοπούλου θα κληθεί να σηκώσει, προσωρινά τουλάχιστον, το βάρος για τη δημιουργία νέων επιδοτούμενων θέσεων, έως ότου επανεκκινηθεί ο ιδιωτικός τομέας.

Στόχος δεν είναι η δημιουργία «παραδοσιακών» θέσεων εργασίας σε υπουργεία και άλλους δημόσιους οργανισμούς αλλά η υλοποίηση δράσεων που θα αναβαθμίζουν το επίπεδο ζωής. Οι θέσεις που προβλέπεται να «ανοίξουν» θα λειτουργούν συμπληρωματικά με τον ιδιωτικό τομέα και όχι ανταγωνιστικά προς αυτόν.

Σημειώνεται πως οι θέσεις αυτές δεν θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα αλλά θα αποτελέσουν το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Αντίστοιχα προς αυτό «μοντέλα» έχουν εφαρμοστεί σε αρκετά κράτη, όταν διαπιστώθηκε πως ο βασικός κανόνας της προσφοράς και της ζήτησης δεν βρίσκει αποδοχή στην αγορά εργασίας.

Η μελέτη
To πως το κράτος μπορεί να αποτελέσει τον «εργοδότη ύστατης καταφυγής» και να διασφαλίσει τις θέσεις εργασίας (job guarantee) καταγράφεται σε μελέτη που έχει επιμεληθεί για το Ινστιτούτο Levy η Ράνια Αντωνοπούλου. Σημειώνεται πως μέχρι πρόσφατα η Ρ. Αντωνοπούλου ήταν ειδικός σύμβουλος για τα μακροοικονομικά αλλά και για θέματα ισότητας στα Ηνωμένα Έθνη, ενώ έχει εκπονήσει μελέτες για το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (International Labour Office) αλλά και το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.

Το βασικό σενάριο προβλέπει τη δημιουργία 300.000 θέσεων εργασίας από το κράτος, με αποτέλεσμα να «ανοίξουν» εμμέσως και 120.000 θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Δηλαδή συνολικά θα δημιουργηθούν περίπου 420.000 θέσεις εργασίας, εξέλιξη που θα οδηγήσει στην ουσιαστική μείωση του ποσοστού της ανεργίας.

Μιλώντας στην «Οικονομία», η Ράνια Αντωνοπούλου χαρακτηριστικά τονίζει πως «δεν πρέπει να γίνεται επικάλυψη των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν στο Δημόσιο με τον ιδιωτικό τομέα. Στόχος είναι η κάλυψη κοινωνικών και αναπτυξιακών αναγκών και η διασύνδεση των πεδίων. Για τον σκοπό αυτόν απαιτείται διαβούλευση με τον κόσμο και με όλους τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς φορείς».

Για παράδειγμα σε περιοχές που κυριαρχεί το μπετόν θα μπορούσαν οι νέες θέσεις εργασίας να συμβάλουν στη δημιουργία χώρων πρασίνου (πάρκα, πράσινες ταράτσες κ.ά.). Βάρος θα πέσει και στην υλοποίηση δράσεων για τη στήριξη αδύναμων κοινωνικά στρωμάτων (π.χ. πρόγραμμα βοήθεια στο σπίτι).

Οι θέσεις θα είναι πλήρους απασχόλησης -αλλά όχι μόνιμες- και φυσικά θα παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη. Η διάρκεια του προγράμματος διασφάλισης θέσεων εργασίας (job guarantee) θα καθοριστεί από τα συναρμόδια υπουργεία, ενώ σε άλλες χώρες που έχουν εφαρμοστεί ανάλογες δράσεις κυμαίνεται από 5 έως 12 μήνες.

Το κόστος για την υλοποίηση των συγκεκριμένων δράσεων υπολογίζεται σε 2,8 με 3 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο στην πράξη αυτό το ποσό μειώνεται τουλάχιστον κατά 45% αν ληφθούν υπόψη τα έσοδα των ταμείων από εισφορές και του κράτους από άμεσους και έμμεσους φόρους. Επομένως το πραγματικό κόστος για την υλοποίηση αυτών των δράσεων πέφτει στο 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ.

Όπως τονίζει η Ράνια Αντωνοπούλου, τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να βρεθούν καταρχήν από την αξιοποίηση πόρων του ΕΣΠΑ (π.χ. αναδιανομή κονδυλίων μετά από συμφωνίες). Επίσης θα μπορούσε να συζητηθεί «η έκδοση ομολόγων ειδικού σκοπού για την ανεργία, τα οποία θα απευθύνονται και στην ομογένεια, η οποία με μια σειρά πρωτοβουλιών έχει δείξει την αλληλεγγύη και τη συμπαράστασή της».

Ρόλο - κλειδί διαδραματίζει και η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, προκειμένου να αυξηθούν τα δημόσια έσοδα. Όπως ήδη αναφέρθηκε, πρόκειται για μια βραχυπρόθεσμη δράση, καθώς ο πραγματικός στόχος είναι να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας από επενδύσεις. «Έχουμε αντιμετωπίσει και θα αντιμετωπίσουμε έναν δύσκολο δρόμο. Η Ελλάδα έχει μπει σε μια τρομερή οικονομική ύφεση, αλλά πρέπει να αφήσουμε τον φόβο και να δούμε κατάματα τις ανάγκες της κοινωνίας. Πρέπει να βγούμε από το ατομικιστικό εγώ και να περάσουμε στο συλλογικό εμείς, που θα οδηγήσει σε ένα διαφορετικό αύριο», τονίζει χαρακτηριστικά η Ράνια Αντωνόπουλου. Η... κινητοποίηση του κράτους για τη δημιουργία θέσεων εργασίας εφαρμόστηκε στην Αμερική το διάστημα 1929-1933 για να αντιμετωπιστεί η μεγάλη ύφεση.

Οι εφαρμογές
Το «μοντέλο» αυτό εφαρμόστηκε και το 2008, με τις ΗΠΑ να δαπανούν μέσα σε μία διετία το 5% του ΑΕΠ για τη δημιουργία 12μηνων θέσεων εργασίας. Στην Κίνα το ποσό έφτασε το 14% του ΑΕΠ και το πρόγραμμα δημιουργίας θέσεων εργασίας είχε τριετή διάρκεια.

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί και η Χιλή, όπου υπάρχει αυτόματος μηχανισμός για τη δημιουργία θέσεων εργασίας όταν το επίπεδο ανεργίας είναι κατά 2% αυξημένο σε σχέση με την προηγούμενη διετία. Μάλιστα ο μηχανισμός αυτός ενεργοποιείται αυτομάτως χωρίς να απαιτείται κάθε φορά έγκριση από τη Βουλή.

• Δεν πρέπει να γίνεται επικάλυψη των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν στο Δημόσιο με τον ιδιωτικό τομέα. Στόχος είναι η κάλυψη κοινωνικών και αναπτυξιακών αναγκών και η διασύνδεση των πεδίων
  
• Τα χρήματα θα μπορούσαν να βρεθούν καταρχήν από την αξιοποίηση πόρων του ΕΣΠΑ, ενώ θα μπορούσε να συζητηθεί η έκδοση ομολόγων ειδικού σκοπού για την ανεργία, τα οποία θα απευθύνονται και στην ομογένεια

Πηγή