Η «ένοχη σιωπή» του ΔΝΤ για την Ελλάδα

4/3/2015

Του Peter Doyle*

H Kριστίν Λαγκάρντ και πώς «νίπτει τας χείρας» στην ελληνική υπόθεση. Τα «ψιλά γράμματα» της επιστολής στον Ντάισελμπλουμ και τι αποκαλύπτουν για τη στάση του Ταμείου. Το Grexit, η ευρωζώνη και οι συστημικοί κίνδυνοι.

Αφού η κ. Λαγκάρντ διαπιστώνει, πως κατά το ΔΝΤ, η ελληνική λίστα είναι επαρκώς περιεκτική ώστε να αποτελέσει ένα έγκυρο σημείο εκκίνησης για μια επιτυχημένη ολοκλήρωση της αξιολόγησης, προσθέτει:

«... αλλά η οριστική εκτίμηση για το ζήτημα αυτό θα βασιστεί κυρίως στην αξιολόγηση από τα κράτη μέλη και από τους αρμόδιους ευρωπαϊκούς θεσμούς».

Την φράση αυτή μπορεί να την διαβάσει κανείς ως μια τυπική διπλωματική συμπεριφορά ή απλά ως μια αναγνώριση της πραγματικότητας. Αλλά σε κάθε περίπτωση, με τον τρόπο αυτό το ΔΝΤ νίπτει τας χείρας του για ότι θα συνέβαινε αν οι Ευρωπαίοι αποφάσιζαν πως η λίστα δεν πληροί τις προϋποθέσεις για να αποτελέσει σημείο εκκίνησης.

Το μήνυμα θα ήταν πολύ διαφορετικό αν η φράση ήταν: « ... και θα παρότρυνα (σθεναρά ;) εσάς και τους Ευρωπαίους συναδέλφους σας να καταλήξετε γρήγορα σε μια παρόμοια εκτίμηση».

Όταν το διακύβευμα είναι τόσο υψηλό, γιατί το ΔΝΤ δεν παίρνει μια ξεκάθαρη θέση;

Η εξήγηση δεν μπορεί να είναι πως κατάλαβε μέσα από μεταμεσονύκτια τηλεφωνήματα πως οι Ευρωπαίοι είχαν εγκρίνει ήδη την λίστα. Σε κάθε περίπτωση, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που βρίσκονταν στην άλλη γραμμή δεν είχαν διαβεβαιώσεις για το πώς θα αντιδρούσαν τα κοινοβούλια τους στις ουσιαστικές και έντονες ανησυχίες του ΔΝΤ για τα ελληνικά σχέδια.

Αντίθετα, η εξήγηση είναι πιθανότατα, πως κατά το ΔΝΤ μια απόρριψη της λίστας από τους Ευρωπαίος δεν θα οδηγούσε σε ένα Grexit και αν οδηγούσε δεν θα ήταν συστημικά επικίνδυνο, ακόμα και αν η κ. Λαγκάρντ έχει δημόσια δηλώσει πως θα ήταν καταστροφικό για την ίδια την Ελλάδα.

Ο πρώτο συλλογισμός του ΔΝΤ, ότι δεν θα οδηγούσε σε Grexit, μπορεί να βασίζεται στην υπόθεση πως αν τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια απορρίψουν την λίστα, ο κ. Βαρουφάκης θα ξαναγράψει γρήγορα μια άλλη επιστολη. Αλλά μια τέτοια υπόθεση, όπως ότι δεν θα συμβεί τίποτα άλλο – παρά τις τεταμένες διαπραγματεύσεις, τις εκροές καταθέσεων και την προοπτική αναστολής του ELA – είναι αρκετά παράτολμη.

Η έκθεση που δίνει την εξήγηση

Η εναλλακτική εξήγηση –ο συλλογισμός πως ένα Grexit δεν θα είναι συστημικό– αντικρούει την ίδια την ανάλυση του ΔΝΤ για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της ευρωζώνης. Στην πρώτη υπογραμμισμένη φράση της σχετικής έκθεσης αναφέρεται:

«Πολλά έχουν επιτευχθεί για να αντιμετωπιστεί η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρώπη, αλλά οι αδυναμίες παραμένουν και πρέπει να γίνουν εντατικές προσπάθειες σε ένα ευρύ μέτωπο».

Δεν υπάρχει τίποτα σε αυτήν την έκθεση του ΔΝΤ – όπως φαίνεται από τον ιδιαίτερα ανήσυχο τόνο της εναρκτήριας πρότασης – ή στις επόμενες αναθεωρημένες εκδοχές της- που να υπονοεί ότι η ευρωζώνη μπορεί να αντέξει εύκολα τον εξοβελισμό ενός εκ των μελών της ή ακόμα και κάτι πολύ μικρότερο, όπως το κούρεμα στις κυπριακές καταθέσεις που ακολούθησε –με στήριξη του ΔΝΤ– λίγο μετά την δημοσίευση της.

Μπορείτε βέβαια να αναρωτηθείτε «γιατί να μπλέκουμε τώρα με όλα αυτά; Οι ευρωπαίοι αποδέχτηκαν την επιστολή, οπότε τελειώσαμε με αυτό».

Γιατί ο λόγος που υπάρχει το ΔΝΤ είναι πως δεν μπορούμε να βασιζόμαστε στην τύχη και άρα το Ταμείο δεν πρέπει να παίρνει τέτοια ρίσκα. Αφού πυροδότησε φυγή καταθέσεων μέσω των προειδοποιήσεων της κ. Λαγκάρντ για το Grexit, η επίμαχη φράση στην επιστολή της απλά βοηθάει τις πιστώτριες χώρες της ευρωζώνης να επιβάλλουν την λιτότητα, παρά το γεγονός ότι το ΔΝΤ δηλώνει πως επιδιώκει μια εξισορρόπηση. Και δεν υπάρχει τίποτα σε καμία από τις παρατηρήσεις της για την προφανή αδυναμία να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις του ΔΝΤ για το ελληνικό χρέος το 2020, αν δεν γίνει μια αναδιάρθρωση.

Ως εκ τούτου, οι πρόσφατες δράσεις της κ. Λαγκάρντ όχι μόνο δεν είναι συνεπείς ή δίκαιες αλλά αντανακλούν την διαρκή υποχώρηση του ΔΝΤ από την αρχική προληπτική του λειτουργία και συνεχίζει την μακρά σειρά των λαθών του στην ζώνη του ευρώ.

Δείτε το από μια άλλη σκοπιά. Τι θα σκεφτόσασταν για το ΔΝΤ αν τις εβδομάδες πριν από την κατάρρευση της Lehman, είχε χτυπήσει δημόσια συναγερμό για τις επιπτώσεις της χρεοκοπίας μιας επενδυτικής τράπεζας στις νευρικές αγορές χρήματος της Νέας Υόρκης, χωρίς καμία αναφορά για μια πιθανή ευρύτερη οικονομική, πολιτική ή άλλη μετάσταση ; Και τι θα σκεφτόσασταν αν είχε συστήσει τότε στον κ. Μπερνάνκε να παρέμβει για να αποτρέψει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ενώ τον διαβεβαίωνε ότι «φυσικά αυτή η εκτίμηση αφορά αποκλειστικά τον ίδιο» αντί να τον προειδοποιήσει «πως σας απευθύνουμε ισχυρή έκκληση να προχωρήσετε σύμφωνα με τις συστάσεις μας;».

Το ΔΝΤ -και οι υπόλοιποι- ίσως να την είχαμε σκαπουλάρει και από αυτό.

* Οικονομολόγος και πρώην στέλεχος του ΔΝΤ

Πηγή