Περισσότερο χρήμα σε Ελλάδα-Ισπανία θέλει η Κομισιόν

23/4/2018

Του Alex Barker

Οι αλλαγές στον προϋπολογισμό της ΕΕ θα μεταφέρουν πόρους συνοχής προς τον Νότο. Βαρσοβία και Βουδαπέστη φοβούνται πως θα χάσουν οικονομική στήριξη, καθώς η μελλοντική κατανομή πόρων θα συνδέεται με την τήρηση «αξιών».

Οι Βρυξέλλες σχεδιάζουν να μεταφέρουν δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης από χώρες όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχία και να τα διοχετεύσουν σε χώρες που επλήγησαν σκληρά από την οικονομική κρίση, όπως η Ισπανία και η Ελλάδα.

Οι μεταρρυθμίσεις θα είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία του προσχεδίου προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2021-2027, που θα παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα, και σηματοδοτούν έναν δραματικό επανασχεδιασμό της ύψους 350 δις ευρώ «πολιτικής συνοχής», που στόχο έχει να στηρίξει τα λιγότερο αναπτυγμένα σημεία της Ένωσης.

Οι Βρυξέλλες θέλουν να μπει τέλος στην πρακτική της κατανομής πόρων συνοχής σχεδόν αποκλειστικά στη βάση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αντικαθιστώντας την με πολύ ευρύτερα κριτήρια που καλύπτουν τα πάντα, από την ανεργία των νέων, την παιδεία και το περιβάλλον, μέχρι τη μετανάστευση και την καινοτομία.

Πέραν της αναθεώρησης της κατανομής των πόρων, η Επιτροπή ενισχύει τους όρους της επιλεξιμότητας, περιλαμβανομένου του κανόνα για τη συμμόρφωση με τους νόμους, και εφαρμόζει περισσότερους περιορισμούς ως προς το πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα της ΕΕ. Προσχέδιο εγγράφου πολιτικής που έχουν δει οι FT θέτει το πρόγραμμα υπό ένα νέο κεφάλαιο με τίτλο «συνοχή και αξίες» -ένα ξεκάθαρο σήμα αναφορικά με τις προσδοκίες που συνοδεύουν τη χρηματοδότηση της ΕΕ.

Η ανατροπή αυτή θα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για τη Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη, που είναι μεταξύ των μεγάλων ωφελημένων των πόρων συνοχής και έχουν συγκρουστεί με τις Βρυξέλλες αναφορικά με το κράτος δικαίου και τα δημοκρατικά πρότυπα. Η Πολωνία έχει προειδοποιήσει πως οι αυστηροί όροι για την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση που συνδέονται με τη δικαστική ανεξαρτησία θα προκαλέσουν «τεράστια προβλήματα» και θα καταπατούν τα κυριαρχικά δικαιώματα.

Οι ακριβείς λεπτομέρειες των μεταρρυθμίσεων εξακολουθούν να βρίσκονται υπό επεξεργασία παρασκηνιακά. Όμως διπλωμάτες και αξιωματούχοι αναμένουν το αποτέλεσμα να είναι μια ανακατεύθυνση των πόρων από την Πολωνία, την Τσεχία και τις χώρες της Βαλτικής προς χώρες του Νότου όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα, ακόμα και κάποιες περιοχές της Γαλλίας.

«Προσπαθούν να το στήσουν εναντίον μας», δήλωσε ένας πρέσβης στις Βρυξέλλες κράτους-μέλους της ΕΕ που αναμένεται να είναι από τους «χαμένους» των μεταρρυθμίσεων. «Είναι ένας ακόμα τρόπος με τον οποίον χάνουμε χρήματα».

Οι αλλαγές στους όρους κατανομής δεν θα επανασχεδίαζαν απλώς τη γεωγραφία της χρηματοδότησης της ΕΕ, αλλά θα καθιέρωναν μια νέα λογική για την πολιτική ανακατανομής του πλούτου του μπλοκ.

Μετά το κύμα της ευρωπαϊκής διεύρυνσης το 2004, τα επονομαζόμενα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ είχαν στόχο το κλείσιμο του οικονομικού χάσματος μεταξύ των παλαιών και των νέων κρατών-μελών. Η Πολωνία εξασφάλισε περίπου 77 δισ. ευρώ από την πολιτική συνοχής στην περίοδο προϋπολογισμού 2014-2020, η Ουγγαρία 22 δισ. ευρώ και η Σλοβακία 14 δισ., από συνολικά 350 δις ευρώ.

Η μάχη του προϋπολογισμού αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις θα γίνει σκληρότερη λόγω των σχεδιαζόμενων περικοπών στις συνολικές δαπάνες συνοχής, εν μέρει προκειμένου να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό που σχετίζεται με το Brexit. Ο Γκίντερ Έτινγκερ, ο επίτροπος Προϋπολογισμού της ΕΕ, έχει πει πως οι μειώσεις της τάξης του «5 με 10%» είναι «απαραίτητες».

Ο Τζον Μπάχτλερ, ειδήμονας σε θέματα πολιτικής συνοχής στο πανεπιστήμιο Strathclyde, δήλωσε πως η διαπραγμάτευση για τον προϋπολογισμό θα μπορούσε να είναι «η δυσκολότερη των τελευταίων 30 ετών». Όπως επισήμανε, «όλες οι χώρες είναι πιθανόν να χάσουν χρηματοδότηση από την πολιτική συνοχής. Το βασικό ερώτημα είναι πόσο μεγάλες θα είναι οι απώλειες για μεμονωμένες χώρες και περιοχές».

Όταν συμφωνήθηκε ο τελευταίος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός το 2013, οι νότιες χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία δεν τα πήγαν καλά στους σχετικούς όρους, με αποτέλεσμα να δουν περικοπές περίπου 30% στην κατανομή.

Η Ανγκελα Μέρκελ της Γερμανίας και ο Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας έχουν στηρίξει την ιδέα της χρήσης του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για την παροχή οικονομικής στήριξης σε περιοχές που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό αιτούντων άσυλο, όπως η Γερμανία και η Σουηδία.

Τους επόμενους μήνες, οι διπλωμάτες αναμένουν πως ένα από τα βασικά στοιχεία της διαπραγμάτευσης για τη συνοχή θα είναι ένα «δίκτυ ασφαλείας» και ένα «ταβάνι» στα κέρδη του οποιουδήποτε κράτους-μέλους. Αυτά θα περιορίζουν τις πιθανές αλλαγές στα συνολικά επίπεδα χρηματοδότησης τόσο για τους «κερδισμένους» όσο και για τους «χαμένους» των μεταρρυθμίσεων.

Αξιωματούχοι της ΕΕ αναθεωρούν επίσης τους κανόνες αναφορικά με τις απαιτήσεις που θα πρέπει να πληρούν τα κράτη-μέλη για τη χρηματοδότηση της ΕΕ, στο πλαίσιο των οποίων ορισμένα κράτη-μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν σε projects περισσότερα εθνικά χρήματα. Η επιτροπή έχει περιγράψει το βήμα ως συμβολή στην «αύξηση της αίσθησης της ιδιοκτησίας της πολιτικής».

Πηγή