Πώς πρέπει να απαντήσει η Ευρώπη στις εμπορικές απειλές του Τραμπ

24/7/2018

Του Wolfgang Münchau

Τα προσεκτικά βήματα που πρέπει να κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να μη γυρίσει... «μπούμερανγκ» η πιθανή απάντηση σε ενδεχόμενη κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου με ΗΠΑ, με δασμούς στις εισαγωγές αυτοκινήτων.

Πώς πρέπει να αντιδράσει η ΕΕ εάν ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Αμερικανός πρόεδρος, επρόκειτο να επιβάλει 20-25% δασμούς στις εισαγωγές αυτοκινήτων από την Ευρώπη; Δεν είμαι συχνά με το μέρος των Γερμανών σε οικονομικά ζητήματα, αλλά υπό τη συγκεκριμένη οπτική, νομίζω ότι έχουν δίκιο. Η ΕΕ πρέπει να βαδίσει προσεκτικά.

Η ιδέα προετοιμασίας της ΕΕ για αντίποινα έχει μία άποψη «επέλασης της ελαφράς ταξιαρχίας». Η ΕΕ δεν είναι σε θέση να κερδίσει έναν εμπορικό πόλεμο. Η ευρωζώνη έχει πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών με τον υπόλοιπο κόσμο σχεδόν 4% του ΑΕΠ. Ακόμη χειρότερα, το εμπόριο δεν είναι ένα θέμα στο οποίο συμφωνούν τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Η Γερμανία και η Ολλανδία θα επηρεαστούν περισσότερο από τους αμερικανικούς δασμούς, από ό,τι η Γαλλία ή η Ιταλία.

Μπορώ, φυσικά, να δω τη συναισθηματική φόρτιση πίσω από την ισχυρή αντίδραση. Αλλά ένας στρατηγικός στοχαστής θα ρωτούσε: Ποιον θα χτυπήσει πρώτα; Τον κ. Τραμπ ή το διχασμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο; H EE πρέπει να σκεφθεί τα λόγια του Carl von Clausewitz, του Γερμανού στρατιωτικού ιστορικού, που συμβούλευε ότι πρέπει να είσαι κατά του πολέμου, αν δεν περιμένεις ότι θα τον κερδίσεις, να έχεις μία στρατηγική για να τον τελειώσεις και την ικανότητα να διατηρήσεις την υποστήριξη του κόσμου κατά τη διάρκειά του. Δεν πιστεύω ότι οι Ευρωπαίοι πληρούν οποιοδήποτε από αυτά τα κριτήρια.

Η καλύτερη αντίδραση στους αμερικανικούς δασμούς στα αυτοκίνητα θα αποτελείτο από δύο αλληλένδετα στοιχεία. Το πρώτο πρέπει να είναι η μονομερής περικοπή των ευρωπαϊκών δασμών στα αυτοκίνητα, ύψους 10%, ό,τι και αν κάνει ο κ. Τραμπ. Το δεύτερο, ότι η ΕΕ πρέπει να παραπέμψει τη Γερμανία και την Ολλανδία σε δεσμευτικά μέτρα για περικοπή των πλεονασμάτων τρεχουσών συναλλαγών τους με την πάροδο του χρόνου, σε λιγότερο από 3% του ΑΕΠ.

Μαζί αυτά τα δύο μέτρα θα προχωρούσαν προς την επίλυση του προβλήματος. Οι Γερμανοί στο παρελθόν δεν δέχθηκαν ποτέ κριτική για το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών τους, το οποίο σήμερα βρίσκεται στο 8% του ΑΕΠ. Όμως, μία αλλαγή στην εμπορική πολιτική της ΕΕ μπορεί να τους δώσει ένα κίνητρο για να το κάνουν.

Αυτοί που ασκούν κριτική στον Αμερικανό πρόεδρο για τις απειλές του να επιβάλει δασμούς, έχουν φυσικά δίκιο. Αλλά πρέπει τουλάχιστον να αναγνωρίσουν ότι η ΕΕ κάνει το ίδιο εδώ και χρόνια.

Οι δασμοί της ΕΕ στα αυτοκίνητα έχουν υπάρξει ένα μέτρο προστατευτισμού, που ωφέλησε κυρίως κατασκευαστές μικρών και μεσαίων οχημάτων, γαλλικών και ιταλικών κυρίως, και σε ένα μικρότερο βαθμό τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία.

Ένας μονομερής τερματισμός των δασμών θα οδηγούσε σε περικοπή του κόστους αυτοκινήτων από την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, κατά 10%. Αλλά οι εμπορικές συμφωνίες που έγιναν πρόσφατα με τις δύο χώρες θα οδηγήσουν σε εκείνους τους δασμούς, που τελικά θα απομακρυνθούν σταδιακά ούτως ή άλλως. Οπότε γιατί να μην τους ξεφορτωθούν συντομότερα;

Σε αυτόν τον συμβιβασμό, η Γαλλία και η Ιταλία θα κέρδιζαν από τις μειωμένες ανισορροπίες μέσα στην ευρωζώνη. Η Γερμανία και η Ολλανδία θα κέρδιζαν από τη διατήρηση ενός καθεστώτος ανοιχτού εμπορίου. Αλλά τι θα γίνει, εάν ο τερματισμός των ευρωπαϊκών δασμών σε αυτοκίνητα αποτύχει να εντυπωσιάσει τον κ. Τραμπ; Αν ο στόχος του είναι να ξεφορτωθεί η Αμερική τα γερμανικά αυτοκίνητα, δεν υπάρχει κάτι που η ΕΕ μπορεί να κάνει.

Η συμβουλή μου προς το μπλοκ είναι να το δεχθεί με το κεφάλι ψηλά και να δαπανήσει το πολιτικό κεφάλαιό του στην επίλυση των ανισορροπιών. Τα εμπορικά πλεονάσματα της Γερμανίας είναι το αποτέλεσμα των εργατικών μεταρρυθμίσεων της περασμένης δεκαετίας. Δεν ήταν συντονισμένα με της υπόλοιπης ΕΕ και κατέληξαν να μειώσουν τους γερμανικούς μισθούς και μέσα στην ευρωζώνη και έναντι του υπόλοιπου κόσμου.

Η επακόλουθη κρίση στην ευρωζώνη εξασφάλισε ότι οι γερμανικές περικοπές των μισθών δεν χάθηκαν από την αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Η Γερμανία με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να κερδίσει παγκόσμια ανταγωνιστικότητα μέσω των μισθολογικών περικοπών.

Η ΕΕ πρέπει να επιλύσει αυτό το ζήτημα πρώτα και κυρίως και να μην αποσπάται από τους εμπορικούς πολέμους που δεν έχει καμία ελπίδα να κερδίσει. Αυτό θα απαιτούσε μία αλλαγή στην οικονομική διαχείριση. Είτε η Γερμανία και η Ολλανδία θα αποδεχθούν δημοσιονομικά ελλείμματα, για παράδειγμα στη δημιουργία υψηλότερων αμυντικών δαπανών ή η ευρωζώνη θα δημιουργήσει ανεξάρτητη δημοσιονομική ικανότητα με τον ρητό στόχο τη διατήρηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Ο λόγος που παραμένω τελικά σκεπτικός είναι ότι η ΕΕ έχει εδώ και πολύ καιρό χάσει το ενδιαφέρον της όσον αφορά την επίλυση πραγματικών προβλημάτων. Οι κατηγορίες της κατά του κ. Τραμπ ενισχύουν την αίσθηση των Ευρωπαίων για την έμφυτη ηθική υπεροχή τους.

Ο ρόλος του θύματος ταιριάζει στη σύγχρονη ΕΕ τόσο πολύ.

Πηγή