27/10/2019
Των Valentina Romei και Martin Arnold
Η παρακαταθήκη του απερχόμενου προέδρου της ΕΚΤ. Οι κινήσεις που έσωσαν την ευρωζώνη και έκαναν δημοφιλή το ενιαίο νόμισμα στους πολίτες. Η νέα πραγματικότητα της κεντρικής τράπεζας και το μεγάλο παράδοξο του «Σούπερ Μάριο».
O Μάριο Ντράγκι αφήνει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αυτή την εβδομάδα ως ένα διαφορετικό θεσμό από αυτόν που ανέλαβε πριν από οκτώ χρόνια.
Η συνάντηση της ΕΚΤ την περασμένη Πέμπτη ήταν η τελευταία του. Είναι ευρύτερα γνωστός για το ότι ενίσχυσε τη ασταθή στήριξη για το ευρώ. Η κληρονομιά του, όμως, εκτείνεται επίσης στον ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας, που είναι πολύ μεγαλύτερος, στις αγορές ομολόγων, όπου οι αποδόσεις είναι κοντά σε ιστορικά χαμηλά και τον πληθωρισμό, που είναι ακόμα πολύ κάτω από το στόχο.
Ο Φρέντερικ Ντουκροζέτ, στρατηγικός αναλυτής στην Pictet Wealth Management, δήλωσε ότι ο κος Ντράγκι έχει μεταμορφώσει τον θεσμό «σε μια σύγχρονη κεντρική τράπεζα», καθώς «χρησιμοποίησε μια ευρεία, καινοτόμα, αποτελεσματική και ευέλικτη εργαλειοθήκη μέτρων αντισυμβατικής πολιτικής».
Αυτά είναι πέντε κρίσιμα στοιχεία που συνοψίζουν την κληρονομιά του κου Ντράγκι στην ΕΚΤ.
Επέκταση της εργαλειοθήκης
Δυο μήνες αφότου αφίχθη στην Φρανκφούρτη ο κος Ντράγκι ανέστρεψε τις δυο αυξήσεις επιτοκίων του προκατόχου του, Ζαν Κλοντ Τρισέ, αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό για να στηρίξει την οικονομία της ευρωζώνης. Οι αλλαγές στα επιτόκια δεν μεταδίδονταν στον ιδιωτικό τομέα μέσω των επιτοκίων δανεισμού των τραπεζών, υποστήριξε: χρειάζονταν νέα εργαλεία.
Επέκτεινε την εργαλειοθήκη πολιτικών της ΕΚΤ για να περιλάβει επιδοτούμενο δανεισμό στις τράπεζες ώστε να βοηθήσει να στηρίξουν τους ισολογισμούς τους, αρνητικά επιτόκια για να μειώσει το κόστος δανεισμού και αγορές κρατικών ομολόγων για μειώσει τα επιτόκια της αγοράς που αντιμετώπιζαν οι περισσότερο ταλαιπωρημένες οικονομίες του μπλοκ.
Η Λουκρίσια Ρέιτζλιν, καθηγήτρια οικονομικών στο London Business School και πρώην επικεφαλής ερευνών στην ΕΚΤ, υπό τον Μ. Ντράγκι δήλωσε: Ήμασταν σε ύφεση και οι χρηματαγορές δυσλειτουργικές. Το άλλαξε αυτό ενεργοποιώντας όλα τα εργαλεία νομισματικής πολιτικής σε αυτή την προσπάθεια.
Η ΕΚΤ στη συνέχεια συσσώρευσε 2,6 τρισ. ευρώ σε ενεργητικό, περιλαμβανομένου σχεδόν του 25% όλων των ανεξόφλητων ομολόγων των κρατών μελών. Οι επικριτές στη Βόρεια Ευρώπη παραπονιούνται ότι αυτά τα προγράμματα ήταν πέραν του καταστατικού της τράπεζας, ενώ άλλοι προειδοποίησαν ότι τα μειονεκτήματα των αρνητικών επιτοκίων υπερβαίνουν το όφελος.
Μείωση του ρίσκου της αγοράς ομολόγων
Στην ευρωζώνη οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μετρούν την αντίληψη των επενδυτών για το ρίσκο, όσο πιθανότερο θεωρούν οι αγορές ότι μια χώρα θα βγει από το μπλοκ, τόσο ευρύτερη είναι η διαφορά (spread) στην απόδοση από τη Γερμανία, την μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του κου Ντράγκι τα spread περιφερειακών χωρών εκτοξεύτηκαν σε ιστορικά υψηλά, καθώς οι επενδυτές άρχισαν να φοβούνται ότι δεν θα είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν το αυξανόμενο επίπεδο χρέους τους ή να τονώσουν τις δοκιμαζόμενες οικονομίες τους.
Οι τράπεζες της ευρωζώνης είναι μεγάλοι κάτοχοι χρέους των χωρών τους, έτσι η κρίση κρατικού χρέους γρήγορα εξελίχθηκε σε τραπεζική κρίση και αυτό με τη σειρά του χτύπησε τον δανεισμό σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Η επακόλουθη ελάττωση των spreads στα ομόλογα της ευρωζώνης επέδειξε ότι η χρήση αντισυμβατικών νομισματικών πολιτικών από τον Μάριο Ντράγκι δούλεψε, λένε οικονομολόγοι.
«Είναι ευρύτερα αποδεκτό ότι η δέσμευση να κάνει την ΕΚΤ de facto δανειστή τελευταίας καταφυγής για τις κυβερνήσεις ήταν το κλειδί για να ανακοπεί η κρίση του ευρώ», είπε ο Κρίστιαν Οντεντάχλ, επικεφαλής οικονομολόγος στο Centre for European Reform.
Η αντιμετώπιση της ανεργίας
Η πρωτοφανής νομισματική τόνωση της οποίας προήδρευσε ο Μάριο Ντράγκι είχε μια απτή συνέπεια στον πραγματικό κόσμο: την βελτίωση της αγοράς εργασίας.
Η ανεργία εκτοξεύτηκε μετά την χρηματοπιστωτική κρίση φτάνοντας έως το 12% σε όλο το μπλοκ το 2013. Καθώς, όμως, ο δανεισμός σε μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά άρχισε ξανά να επεκτείνεται το 2015, η οικονομική ανάπτυξη επέστρεψε: το 2017 και τα 19 κράτη μέλη είδαν τις οικονομίες τους να αναπτύσσονται, για πρώτη φορά μετά την κρίση.
Ως αποτέλεσμα ο αριθμός των απασχολούμενων μετά το 2013 αυξήθηκε κατά 11 εκατομμύρια και το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Αυτό άρχισε να φαίνεται και στις τσέπες των ανθρώπων, η αύξηση μισθών άρχισε πρόσφατα να επιταχύνει.
Η περιφρούρηση του ενιαίου νομίσματος
Από την δημιουργία του, το 1999, μια πεισματάρα μειονότητα ανθρώπων στην ευρωζώνη έχουν εναντιωθεί στην ύπαρξη του ενιαίου νομίσματος. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Μάριο Ντράγκι, όμως, το μέγεθος αυτής της ομάδας έχει συρρικνωθεί αξιοσημείωτα.
Όταν η δυσαρέσκεια ήταν στην κορύφωσή της, σχεδόν 40% του πληθυσμού στις περιφερειακές χώρες, όπως Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία στράφηκε κατά του ευρώ, καθώς πάλευε με την αυξανόμενη ανεργία και τα διερευνόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Το σημείο καμπής ήρθε όταν ο κος Ντράγκι η χρήση αντισυμβατικής νομισματικής πολιτικής έπεισε τους επενδυτές για την αντοχή της νομισματικής ένωσης και η Ελλάδα απέφυγε την έξοδο από το μπλοκ το 2015.
Η εμπιστοσύνη τόσο στην ΕΚΤ όσο και στο ενιαίο νόμισμα έχει έκτοτε αυξηθεί και σήμερα το ευρώ είναι πιο δημοφιλές απ’ ότι υπήρξε ποτά στα 20 χρόνια της ύπαρξής του.
Απέτυχε όμως στον πληθωρισμό
Η βασική εντολή της ΕΚΤ είναι να διατηρήσει την σταθερότητα των τιμών, κάτι που ορίζεται ως ετήσια μεταβολή του πληθωρισμού «κάτω, αλλά κοντά στο 2%».
Ο ρυθμός της αύξησης των τιμών έχει παραμείνει κάτω από αυτό το επίπεδο στο μεγαλύτερο μέρος της θητείας του κου Ντράγκι, ο δείκτης τιμών καταναλωτή στην ευρωζώνη είναι 7% χαμηλότερα από το επίπεδο που θα έπρεπε να είναι αν η ΕΚΤ είχε πιάσει το στόχο της μετά το 2011.
Έτσι, παρά τα υπόλοιπα επιτεύγματα, δεν πέτυχε στον κύριο στόχο.
«Το μεγαλύτερο παράδοξο για τον Μάριο Ντράγκι είναι ότι υπήρξε ένας από τους πλέον ενεργητικούς και αξιόπιστους κεντρικούς τραπεζίτες στη σύγχρονη ιστορία, κι’ όμως θα φύγει από την ΕΚΤ με ένα από τα χειρότερα ιστορικά σε όρους στόχευσης του πληθωρισμούς», δήλωσε ο κος Ντουκροζέτ.
Είναι λίγες οι πιθανότητες να αυξηθεί σύντομα ο πληθωρισμός, τον Σεπτέμβριο έπεσε στο 0,8%, σε χαμηλό τριετίας, και οι προβλέψεις της ΕΚΤ είναι ότι θα παραμείνει υποτονικός στο προβλέψιμο μέλλον. «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το θέσεις: υπό τον Ντράγκι η ΕΚΤ έχει αποτύχει να εκπληρώσει την εντολή της», συμπλήρωσε ο κος Οντεντάχλ.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου