Γιατί ο χρυσός γίνεται όλο και πιο ελκυστικός

27/11/2019

Της Rana Foroohar

Η δημοσιονομική κατάσταση των ΗΠΑ πυροδοτεί φόβους για αποδυνάμωση του δολαρίου. Γιατί μοιάζει αναπόφευκτη η κατάρρευση των μετοχών αν και μπορεί να… αργήσει. Ο πολιτικός κύκλος, ο ρόλος της Κίνας και τα ατού του πολύτιμου νομίσματος.

Οι λάτρεις του χρυσού μου φαίνονταν πάντα παρανοϊκοί. Πρέπει να πιστεύεις πραγματικά ότι ο ουρανός θα πέσει στο κεφάλι μας για να βάζεις στην άκρη μπάρες σε φυσική μορφή στην ψηφιακή εποχή. Έτσι, είναι κάπως ανησυχητικό που κάποιοι επενδυτές και κεντρικοί τραπεζίτες εκθειάζουν τον χρυσό.

Η Ολλανδική Κεντρική Τράπεζα υποστήριξε πρόσφατα σε ένα άρθρο ότι αν επρόκειτο να υπάρξει μια νομισματική επαναρύθμιση «το απόθεμα χρυσού μπορεί να λειτουργήσει ως μια βάση», για να χτιστεί εκ νέου το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα. «Ο χρυσός στηρίζει την εμπιστοσύνη στη σταθερότητα του ισολογισμού μιας κεντρικής τράπεζα και δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας».

Η συζήτηση για το χρυσό ωστόσο, δεν το κάνει αυτό. Ο επενδυτής Ρέι Ντάλιο πρόσφατα τρόμαξε τους παρεβρισκόμενους σε συνέδριο του «Institute for International Finance», όταν αναφέρθηκε στην πιθανότητα στροφής στο χρυσό εξαιτίας των ανησυχιών του για την δημοσιονομική θέση των ΗΠΑ.

Αυτό δεν είναι νέο επιχείρημα. Από το 2016 τουλάχιστον, χρηματοπιστωτικοί γίγαντες, περιλαμβανομένου του επικεφαλής της JP Morgan, Τζ. Ντάιμον και του διαχειριστή hedge fund Στάνλει Ντρουκενμίλερ επεσήμαναν ότι μη χρηματοδοτημένες συντάξεις και επιδόματα υγείας ορθώνονται ως παγόβουνο για την αμερικανική οικονομία. Πράγματι, μια θεωρία για την πρόσφατη κρίση στις overnight αγορές δανεισμού μέσω repo είναι ότι προκλήθηκε από το ομοσπονδιακό έλλειμμα και την αυξανόμενη απροθυμία επενδυτών εκτός ΗΠΑ να το χρηματοδοτήσουν.

Ο κος Ντάλιο, όμως, πήγε παραπέρα, συμπεραίνοντας ότι κρίση των αμερικανικών επιδομάτων σήμαινε ότι η FED θα πρέπει να συνεχίσει να φουσκώνει τον ισολογισμό της επ’ αόριστον και να κρατήσει τα επιτόκια χαμηλά (ή ακόμα και αρνητικά) για πολύ καιρό στο μέλλον προκειμένου να μπορέσουν να συνεχίσουν οι ΗΠΑ να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους.

Αυτό θα υποτιμήσει το δολάριο. Για το φτάσουμε στα άκρα, αυτό δεν τελειώνει ποτέ καλά. Προηγούμενα πειράματα με νομίσματα που υποχώρησαν γρήγορα περιλαμβάνουν την Ρώμη στα τέλη του τρίτου αιώνα, την Δημοκρατία της Βαϊμάρης στη Γερμανία στον μεσοπόλεμο και τη Ζιμπάμπουε. Σε κάποιο σημείο, υποστηρίζει ο κος Ντάλιο κανείς δεν θα θέλει να έχει αμερικανικό χρέος ή δολάρια και οι επενδυτές θα αναζητήσουν άλλο ενεργητικό για ασφάλεια. «Το ερώτημα είναι τι;», αναρωτήθηκε. «Αυτό νομίζω ότι είναι το περιβάλλον στο οποίο βρισκόμαστε. Και υπάρχει ένα ρητό που λέει ότι ο χρυσός είναι το μόνο ενεργητικό που μπορείς να έχεις και δεν είναι κάποιου άλλου χρέος».

Δεν αγόρασα ακόμα χρυσό, αν και πούλησα το σύνολο των μετοχών που κατείχα τον Αύγουστο. Αυτή η απόφαση ήταν κάπως επώδυνη δεδομένου του πρόσφατου ράλι του S&P 500, κι όμως δεν μετανιώνω. Υπάρχει λογική να πιστεύεις, όπως εγώ, ότι τα αμερικανικά blue chips και τα ομόλογα δεν είναι πλέον ένας ασφαλής παράδεισος, ενώ παράλληλα πιστεύεις ότι οι τιμές μπορεί να μείνουν υψηλά για κάποιο ακόμα διάστημα. Στο τέλος, τέλος το να έχεις ταυτόχρονα δυο φαινομενικά αντικρουόμενες σκέψεις στο μυαλό σου είναι σημάδι ωριμότητας. Πιστεύω ότι οι τιμές των αμερικανικών μετοχών μένουν υψηλά ακριβώς για τον ίδιο λόγο που οι επενδυτές ίσως χρειαστεί κάποια στιγμή να τοποθετηθούν στο χρυσό.

Ο αναλυτής Λουκ Γκρόμεν ανέλυσε τη μαθηματική λογική πολύ καλά σε πρόσφατο newsletter. Υπολογίζει ότι οι ετήσιες πληρωμές επιδομάτων στις ΗΠΑ, τις οποίες ορίζει ως Medicare, Medicaid και Κοινωνική Ασφάλιση, συν τις δαπάνες για την Άμυνα, συν τους τόκους του ομοσπονδιακού χρέους αθροίζονται στο 112% των ομοσπονδιακών εσόδων από τη φορολογία.

Το άθροισμα έχει αυξηθεί από το 103% που ήταν πριν από μόλις 15 μήνες και το 95% προ διετίας, καθώς τα κρατικά έσοδα υποχώρησαν εξαιτίας των φοροαπαλλαγών του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.

Η πρόσοδος από αυτές τις περικοπές βοήθησε να φουσκώσουν περαιτέρω οι τιμές των μετοχών. Οι ΗΠΑ έγιναν «απόλυτα εξαρτημένες από τον πληθωρισμό των τιμών ενεργητικού για τα φορολογικά έσοδα», γράφει ο κος Γκρόμεν, προσθέτοντας ότι ο μόνος τρόπος να μπορούν να είναι σε θέση οι ΗΠΑ να πληρώσουν τους ετήσιους λογαριασμούς είναι να συνεχίσουν να ανεβαίνουν οι τιμές από μόνες τους ή η FED «να τυπώσει αρκετό χρήμα ώστε να κάνει τις τιμές ενεργητικού να αυξηθούν».

Περιμένω ότι η FED, όπως κάθε κεντρική τράπεζα προηγουμένως, θα κάνει αυτό που απαιτείται πολιτικά. Ούτε οι ΗΠΑ, ούτε ο κόσμος μπορούν να αντέξουν μια θεωρητική πτώχευση στα αμερικανικά ομόλογα. Έτσι, οι τιμές των μετοχών θα αυξηθούν, προς το παρόν. Η ουσία της οικονομικής πολιτικής, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ το έθεσε ο Τζόζεφ Σούμπετερ, είναι «πολιτική, πολιτική, πολιτική».

Ο πληθωρισμός στις τιμές των μετοχών ξεκίνησε αφότου η FED άλλαξε ταχύτητα και άρχισε να μειώνει τα επιτόκια τον Ιούλιο. Πιθανότατα θα υποβοηθηθεί από την χαλάρωση των χρηματοοικονομικών ρυθμίσεων που ενεργοποιήθηκαν μετά την κρίση του 2008 και πιθανά από έναν ακόμα γύρο φοροελαφρύνσεων πριν τις προεδρικές εκλογές του 2020. Ο κος Τραμπ μετρά την επιτυχία του με αυτή της αγοράς.

Μακροπρόθεσμα, όμως, αυτή η χρηματοοικονομικά κατασκευασμένα ανάπτυξη πρέπει να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στο δολάριο, ειδικά σε μια στιγμή που ΗΠΑ και Κίνα κινούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Η Κίνα είναι σήμερα ο μεγαλύτερος αγοραστής φυσικού αερίου στον κόσμο και σχεδιάζει να ξεκινήσει να θέτει τιμές γι’ αυτό και άλλα εμπορεύματα στο δικό της νόμισμα. Η Κίνα κάνει περισσότερες συναλλαγές με ευρώ καθώς προσπαθεί να προσελκύσει την Ευρώπη στη δική της οικονομική τροχιά. Η Κίνα πρόσφατα εξέδωσε το πρώτο ομόλογό της σε ευρώ τα τελευταία 15 χρόνια. Απομακρύνεται από τις αγορές πετρελαίου σε δολάριο και ενισχύει τους δεσμούς με ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως η Airbus.

Η αποδολαριοποίηση της Ευρασίας θα μπορούσε να στηρίξει την κοσμοθεωρία του κου Ντάλιο. Το ίδιο και μια στροφή σε ένα μη-δολαριακό ενεργητικό αποθεματοποίησης, όπως ο χρυσός. Μια τέτοια αλλαγή θα μπορούσε να αναγκάσει τις ΗΠΑ να πουλήσουν δολάρια προκειμένου να διακανονίσουν το ισοζύγιο πληρωμών τους στο νέο, ουδέτερο ενεργητικό αποθεματοποίησης.

Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι ακόμα και αν το δολάριο αποδυναμωθεί και οι πιστωτές χάσουν την πίστη τους στην ικανότητα της Αμερικής να αποπληρώσει τα χρέη της, οι αγορές ίσως παραμείνουν υψηλά για κάποιο διάστημα. Διανύουμε, όμως, μια περίοδο αποπαγκοσμιοποίησης. Και η ιστορία δείχνει ότι όταν συμβαίνει αυτό, εν τέλει τείνει να πυροδοτήσει κατάρρευση τιμών ενεργητικού σε όποια χώρα σχετίζεται με την «παλαιά τάξη πραγμάτων».

Δεν είναι έκπληξη οι λάτρεις του χρυσού γίνονται ολοένα και περισσότεροι.

Πηγή