Αμφιβολίες για το σουηδικό μοντέλο κατά του κορωνοϊού

16/5/2020

Η σουηδική κυβέρνηση ως γνωστόν δεν υιοθέτησε αυστηρά και ακραία μέτρα για την αναχαίτιση της πανδημίας. Ωστόσο η κρίση έφερε στο προσκήνιο την κακή κατάσταση του συστήματος υγείας μετά τις ιδιωτικοποιήσεις.

Ο επικεφαλής επιδημιολόγος της Σουηδίας Άντερς Τεγκνέλ αρνείται ότι υπήρξε στόχος της σουηδικής στρατηγικής η περιβόητη «ανοσία της αγέλης». Προσδοκώμενη συνέπεια ναι, διευκρινίζει, στόχος η μέρος της στρατηγικής μας όχι. Ερωτώμενοι ποια από τις σκανδιναβικές  χώρες είναι πλησιέστερα στην ανοσία, επιδημιολόγοι γειτονικών χωρών απαντούν: η Σουηδία. Εάν ως εκ τούτου κρίνουν και τη σουηδική γραμμή ως την πλέον επιτυχή, αυτό θα φανεί μετά το πέρας της λαίλαπας, απαντούν.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του καθηγητή Μαθηματικής Στατιστικής Τομ Μπρίτον, για να αποκτηθεί η ανοσία της αγέλης αρκεί να μολυνθεί το 40% του πληθυσμού. Ο Τεγκνέλ  πιθανολογούσε ότι πλησιάζαμε τον Απρίλιο το 20% της προσδοκώμενης ανοσίας. Νεότεροι υπολογισμοί βλέπουν ανοσία  σε ποσοστό μόνο 2,5% ακόμη, κι αυτό στη Στοκχόλμη, όπου και το πλήθος των κρουσμάτων. Έχουμε κατά συνέπεια μακρύ δρόμο ακόμα μπροστά μας, συμπεραίνεται. Αναφορικά με τα ζοφερά αποτελέσματα των ισπανικών τεστ που ανιχνεύουν αντισώματα σε ελάχιστο ποσοστό πρώην νοσούντων, ο Τεγκνέλ παραπέμπει σε πιο αισιόδοξα, σουηδικά. «Σε κάποιον που έχει νοσήσει αποδεδειγμένα από τον κορωνοϊό», υπογραμμίζει, «έχει ανιχνευθεί στα σουηδικά τεστ κάποιο είδος τουλάχιστον αντισώματος.» Θα χρειαστεί, διευκρινίζει, να γίνουν πολύ περισσότερα για ακριβή συμπεράσματα.

Απέτυχε η περίθαλψη των ηλικιωμένων  

Η επίσημη σουηδική στρατηγική κατά της πανδημίας βασίζονταν σε δύο πόλους. Ο ένας είναι η ισοπέδωση της καμπύλης των νοσούντων, ώστε να διασφαλίζεται η νοσηλεία όλων των σοβαρά ασθενών σε μια κοινωνία που παραμένει λειτουργική. Ο δεύτερος η προστασία των ομάδων υψηλού κινδύνου και είναι εκεί που η Σουηδία αποτυγχάνει παταγωδώς. Οι 3 στους 4 από τους άνω των 70 ετών, που θέρισε ο ιός, είχαν να κάνουν με την οργανωμένη γεροντική περίθαλψη. Οι μισοί ως τρόφιμοι γηροκομείων, το 27% που έμεναν σπίτι τους εξυπηρετούνταν από τις επιχειρήσεις νοικοκυριού .

Στις αρχές Μαΐου η επιδημία είχε εισβάλει στα 212 από τα 400 γηροκομεία της Στοκχόλμης. Σε 540 συνολικά γηροκομεία, το κατώτερο προσωπικό των οποίων απαρτίζεται από μετανάστες και πρόσφυγες. Είναι εκείνοι που έρχονται σε συχνή και στενή επαφή με τους γέροντες, το ίδιο ισχύει και για το προσωπικό των επιχειρήσεων Οικιακών Υπηρεσιών Hemtjänst.

Η μεγάλη διάδοση του ιού στους χώρους των γερόντων, λέει ο Χένρικ Λισέλ, στέλεχος της Αρχής Κοινωνικών Υπηρεσιών, έχει να κάνει με ελλείψεις στοιχειωδών αρχών φροντίδας. Το προσωπικό  για λόγους οικονομικούς αδυνατεί να μείνει σπίτι όταν ασθενεί. Είναι ευθύνη των εργοδοτών να μην εργάζεται όταν ασθενεί. Οι δήμοι ωστόσο που έχουν υπό την επίβλεψή τους την περίθαλψη δεν είναι υπηρεσία επιτήρησης, διευκρινίζει. Αυτά, καθώς τίθενται τα ζοφερά ερωτήματα των ημερών για το ποιος φταίει για την «αποσυναρμολόγηση», όπως το διατυπώνουν, της σουηδικής κοινωνίας.

Από πολιτικής σκοπιάς η μέριμνα για την τρίτη ηλικία στον δήμο Στοκχόλμης ήταν αρμοδιότητα δημοτικού συμβούλου του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος. Το οποίο κόμμα έχει συχνά συμπλεύσει ψηφοθηρικά με τους εθνικολαϊκιστές του SD.

Μια προαναγγελθείσα τραγωδία

Αλλά πώς οι Σουηδοί έγιναν οι χειρότεροι του σκανδιναβικού βορρά στο να σώζουν τους γεροντότερους, οι Σουηδοί που πάντα βρίσκονταν ένα βήμα μπροστά; Αυτό είναι το ερώτημα που τίθεται διαρκώς αυτές τις μέρες. Οι θάνατοι από τον κορωνοϊό στη Σουηδία είναι περίπου τριπλάσιοι του συνόλου των θανάτων στις υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες. Κατά τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Γιαν Γκιγιού, αυτό που διαχωρίζει τη Σουηδία από Δανία, Νορβηγία και Φινλανδία είναι η ευρύτερη ιδιωτικοποίηση του τομέα της υγείας. «Οι ιδιωτικοποιήσεις σήμαιναν λιγότερο προσωπικό, προσωρινές προσλήψεις χωρίς δικαίωμα ασφάλισης ασθενείας, έκτακτο προσωπικό με πληρωμή ανά ώρα. Αν οι εργαζόμενοι αυτοί μείνουν σπίτι για λίγο βήχα δεν έχουν πως να πληρώσουν το νοίκι. Πρόκειται για μέτρα αύξησης του κέρδους. Η μικρή παράπλευρη απώλεια ήταν η αυξημένη θνησιμότητα», σαρκάζει ο Γκιγιού.

Η διαμάχη στη Σουηδία γύρω από την αναγκαιότητα η μη των ιδιωτικοποιήσεων είχε φουντώσει στις δεκαετίες 80-90. Είναι η κρίση του κορωνοϊού που την επαναφέρει στην επικαιρότητα. Η ανέκαθεν πρωτοπόρος στην πρόνοια Σουηδία είχε τις λιγότερες κατά κεφαλή νοσοκομειακές κλίνες, από κάθε άλλη χώρα της ΕΕ, παραμονές του κορωνοϊού. Το 96% των δήμων προετοιμαζόταν να προβεί εντός του 2020 σε περικοπές στον τομέα της περίθαλψης ύψους 2 δις. Οι διάδρομοι των νοσοκομείων ήταν ασφυκτικά γεμάτοι, όπως και κάθε άλλος χώρος εκτός θαλάμων. Γιατροί και νοσοκόμοι είχαν σηκώσει προ πολλού τα χέρια ψηλά. Οι ελλείψεις προσωπικού και κλινών, κατήγγελλαν, θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των ασθενών μας. Έχουμε εισαγωγές επειγόντων και συμβαίνει να μην προλαβαίνουμε να τους εξετάσουμε πριν περάσει 48ωρο.

«Όταν κάποτε τούτη η κατάσταση τελειώσει θα ζητηθούν ευθύνες από τους υπεύθυνους πολιτικούς για το τι έχουν κάνει. Το σημαντικό είναι τώρα να κάνουμε κάτι, πολλές ζωές μπορούν ακόμη να σωθούν», έγραφε στο εντιτόριαλ της AFTONBLADET, πρώην εφημερίδας της ´Ενωσης Εργατών, η γιατρός στα Επείγοντα Φάνυ Νίλσον. Μαζί με την εξαγγελία παράτασης των περιοριστικών μέτρων, προχθές ο πρωθυπουργός Λοεφβέν υποσχέθηκε και άμεσο τερματισμό των προσλήψεων ανασφάλιστου προσωπικού, οικονομική ενίσχυση των δήμων για την περίθαλψη, κονδύλια για την εκπαίδευση του προσωπικού και κονδύλι για την άμεση πρόσληψη 10.000 εργαζομένων στους οίκους ευγηρίας.

Πηγή Deutsche Welle