Το mp3 κλείνει τα 25

14/7/2020

Η γερμανική εφεύρεση του mp3 δεν διαμόρφωσε μόνο τον τρόπο που ακούμε μουσική, αλλά και ολόκληρη τη μουσική βιομηχανία. Το mp3 έγινε το σύμβολο μιας μεγάλης αλλαγής. Αν και αρχικά δέχθηκε επικρίσεις, τελικά καθιερώθηκε.

«1.000 τραγούδια στην τσέπη σου»: Όταν πρωτοεμφανίστηκε το πρώτο iPod τον Οκτώβριο του 2001, ο επικεφαλής της Apple Στηβ Τζομπς παρουσίαζε μια επαναστατική ιδέα στο χώρο της μουσικής. Η διαδικασία αναπαραγωγής mp3 έδινε πράγματι τη δυνατότητα να συγκεντρώσει κανείς 1.000 τραγούδια σε ένα μικρό σκληρό δίσκο. Το mp3 δεν εφευρέθηκε όμως στη μακρινή Καλιφόρνια, αλλά στο Ερλάνγκεν της Γερμανίας. Πριν από 25 χρόνια στις 14 Ιουλίου του 1995 συμφώνησαν οι ερευνητές του Ινστιτούτου Φραουενχόφερ να δώσουν το όνομα mp3 στη νέα μορφή ψηφιακής κωδικοποίησης ήχου.

Η αρχή του mp3 εντοπίζεται γύρω στο 1982. Τότε το ζητούμενο ήταν τα μουσικά αρχεία να γίνουν μικρότερα και ταυτόχρονα να μπορούν να μεταφέρονται σε καλή ποιότητα μέσω μιας τηλεφωνικής γραμμής ISDN. Αυτό ήταν και το θέμα του διδακτορικού του φοιτητή Καρλχάιντζ Μπραντενμπούργκ στο Έρλανγκεν.

Σύντομα όμως το ζητούμενο πλέον δεν ήταν η μεταφορά δεδομένων μέσω μιας τηλεφωνικής γραμμής ISDN. Μια μικρή ομάδα ερευνητών ασχολούνταν με τη  νέα γενιά ραδιοφώνου και τηλεόρασης. Οι έρευνες χρηματοδοτήθηκαν από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Eureka.

«Ήμασταν αρχάριοι, δεν είχαμε κατασκευάσει κανένα παρόμοιο μηχάνημα. Ξεκινήσαμε από το μηδέν» θυμάται ο συνεφευρέτης Μπέρνρχαρντ Γκριλ. «Δεν είχαμε εμπειρία στην τεχνολογία του ραδιοφώνου» συμπληρώνει.

Μάχη με τις προκαταλήψεις

Στην αρχή οι επιστήμονες από το Έρλανγκεν έπρεπε να πολεμήσουν εναντίον των προκαταλήψεων από το χώρο της οικονομίας. «Ήμασταν επιστήμονες και μας έλεγαν πως ούτως ή άλλως αυτά που θα σκεφτόμασταν δεν θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή στην πράξη» λέει ο Γκριλ.

Και επειδή η ομάδα με την επωνυμία Moving Picture Experts Group (MPEG) δεν μπορούσε να συμφωνήσει σε μια διαδικασία, συμφώνησαν σε τρεις διαφορετικές διαδικασίες για το πώς στο μέλλον θα αποθηκευόταν η μουσική και τα ηχητικά αρχεία γενικότερα στο ίντερνετ καθώς και για το πώς αυτά θα μεταφέρονταν στο ψηφιακό ραδιόφωνο.

Οι ερευνητές αντιμετώπισαν διάφορες δυσκολίες στην πορεία και με λύπη τους διαπίστωσαν πως ο αλγόριθμος που είχαν αναπτύξει δεν κατάφερνε να αποδώσει το αγαπημένο τους τραγούδι Toms Diner της Σουζάνε Βέγκα όπως θα ήθελαν. Ακουγόταν απαίσια. Στην πορεία κατάφεραν πάντως να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να δημιουργήσουν το mp3.

To νέο αυτό ψηφιακό δημιούργημα άλλαξε τη μουσική βιομηχανία. Ξαφνικά ήταν δυνατόν να ανταλλάσσει κανείς μουσική σε όλο τον κόσμο μέσω διαδικτύου ακόμα και εάν αυτό γινόταν με πολύ πιο αργούς ρυθμούς σε σύγκριση με τις σημερινές gigabit συνδέσεις. Μετά την επιτυχία του iTunes Music Stores από το 2003 και τις νόμιμες υπηρεσίες Spotify από το 2008, η μουσική βιομηχανία κατάφερε με αργούς ρυθμούς να ανακάμψει.

Το Ινστιτούτο Φραουενχόφερ δίνει εν τω μεταξύ τις άδειες για την τέταρτη γενιά ηχητικής ψηφιοποίησης «Made in Germany».

Αβάσιμη η κριτική στο mp3

Παρά τις συνεχείς βελτιώσεις στη διαδικασία συμπίεσης των αρχείων, το mp3 δεχόταν έντονη κριτική. Πολλοί διατείνονταν πως δεν ήταν παρά μια αδύναμη απεικόνιση αυτού που μπορούσε να προσφέρει η αναλογική μουσική.

Ο Καρλχάιντζ Μπραντενμπούργκ δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την κριτική. Πιστεύει πως οι βελτιωμένες εκδόσεις όπως ΑΑC αναπαράγουν τόσο πιστά τον ήχο που δεν είναι εύκολο το ανθρώπινο αυτί να ξεχωρίσει τον αναλογικό ήχο, για παράδειγμα από έναν δίσκο βινυλίου.

Όσο για τον Καρλχάιντζ Μπραντενμπούργκ, συνεφερεύτη του mp3 και μετέπειτα διευθυντή του περίφημου Ινστιτούτου Φραουενχόφερ, το 2019 εγκατέλειψε πέρσι, μετά από 20 χρόνια, τη θέση του στο ινστιτούτο. Παραμένει όμως δραστήριος: Ίδρυσε τη δική του εταιρεία, την Brandenburg Labs, η οποία  συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Φραουενχόφερ και αναπτύσσει μια τεχνολογία με την επωνυμία «Personalized Auditory Reality» ή «PARty» που δίνει τη δυνατότητα να ακούει κανείς ή... να μην ακούει στοχευόμενα.

Πηγή Deutsche Welle