Στηρίξτε εργαζόμενους, όχι θέσεις εργασίας

21/9/2020

Του Chris Giles

Ποιες είναι οι διαφορές στα προγράμματα στήριξης που εφάρμοσε η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ. Τα πλεονεκτήματα της ευρωπαϊκής προσέγγισης και η ανάγκη για στροφή στην εφαρμοζόμενη πολιτική.

Tι πρέπει να προστατεύσουμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας του νέου κορωνοϊού: τις θέσεις εργασίας ή τους ανθρώπους που τις έχουν; Οι διαφορετικές απαντήσεις στο ερώτημα αυτό εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τις μεγάλες αποκλίσεις στα ποσοστά ανεργίας που βλέπουμε σε όλο τον κόσμο.

Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, είναι επίσης πιθανό να καθορίσουν αν η ανάκαμψη μιας οικονομίας από την κρίση θα είναι επιτυχημένη ή αδύναμη.

Oι ευρωπαϊκές χώρες έχουν γενικά επικεντρώσει τη δημόσια στήριξη στις θέσεις εργασίας. Διάφορα προγράμματα διατήρησης των θέσεων εργασίας και μείωσης του ωραρίου έχουν κρατήσει τους εργαζομένους στις θέσεις τους και εκτός του καταλόγου των ανέργων.

To ποσοστό ανεργίας στην Ε.Ε. έχει σημειώσει μικρή μόνο άνοδο, από το 6,5% τον Μάρτιο στο 7,2% τον Ιούλιο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο έχει ακολουθήσει την ίδια στρατηγική, η ανεργία έχει κινηθεί ελαφρώς υψηλότερα: από το 3,9% το πρώτο τρίμηνο στο 4,1% τον Ιούλιο.

Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ παρείχαν γενναιόδωρη στήριξη στους πολίτες με τη μορφή ενισχυμένων επιδομάτων ανεργίας, μέχρι τα προγράμματα αυτά να πέσουν θύματα της εγχώριας πολιτικής διαμάχης μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων. Με τη στήριξη να αφορά πρόσωπα και όχι θέσεις εργασίας, το ποσοστό ανεργίας στις ΗΠΑ εκτοξεύτηκε από το 3,5% τον Φεβρουάριο στο 14,7% τον Απρίλιο, προτού υποχωρήσει στο 8,4% τον Αύγουστο.

Oι υποκείμενες συνθήκες στην ευρωπαϊκή και την αμερικανική αγορά εργασίας ήταν παρόμοιες, αλλά ο τύπος της στήριξης που παρασχέθηκε είχε διαφορετικές επιπτώσεις στη στατιστική για την ανεργία. Το κυριότερο, οι διαφορετικές προσεγγίσεις στα μέτρα που εφαρμόστηκαν θα έχουν ουσιώδεις και μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες.

Στην αρχή της πανδημίας, η ευρωπαϊκή προσέγγιση είχε πολλά πλεονεκτήματα. Όταν άρχισαν να επιβάλλονται μέτρα καραντίνας ως μια έκτακτη πολιτική για να κερδηθεί χρόνος και να νικηθεί ο ιός, η επιδότηση της εργασίας ήταν ένας έξυπνος τρόπος για να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες και να υπάρξει τελικά επιστροφή στην ομαλότητα. Αυτού του είδους η δημόσια ασφάλιση αποδίδει καλύτερα όταν η κρίση είναι βραχυπρόθεσμη, οι εταιρείες που επηρεάζονται έχουν ανάγκη από εκπαιδευμένο προσωπικό και οι θέσεις εργασίας που κινδυνεύουν είναι υψηλής αξίας.

Όσο περισσότερο καιρό ζήσει η υφήλιος με μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και όσο περισσότεροι τομείς χάσουν την παλιά τους αίγλη, τόσο πιο σημαντικό είναι να βρεθεί μια διαφορετική λύση. Στην περίπτωση αυτή, θα χρειαστεί να στηρίξουμε τους εργαζομένους αντί τις θέσεις εργασίας, βοηθώντας τους να βρουν εναλλακτικές αντί απλά να περιμένουν και να ελπίζουν ότι θα επιστρέψουν στην παλιά τους δουλειά. Η στρατηγική των ΗΠΑ φαίνεται τώρα πιο ελκυστική.

H στήριξη ανθρώπων αντί θέσεων εργασίας λειτουργεί καλύτερα και όταν οι απειλούμενες θέσεις είναι χαμηλής εξειδίκευσης, γιατί χάνονται λιγότεροι μήνες εκπαίδευσης, όταν ένας εργαζόμενος αλλάζει δουλειά. Με την πανδημία να επιφέρει δυσανάλογο πλήγμα σε τομείς με χαμηλότερη εξειδίκευση και χειρότερες απολαβές όπως το λιανικό εμπόριο, η φιλοξενία και ο τουρισμός, είναι ολοένα και περισσότερο οι εργαζόμενοι αυτοί που χρειάζονται τη στήριξή μας και όχι οι εργοδότες τους.

Οι ΗΠΑ πρέπει να επιλύσουν άμεσα τις πολιτικές διαφωνίες για το μέγεθος της δημοσιονομικής τόνωσης. Οι διαπραγματεύσεις στο Κογκρέσο έχουν βαλτώσει παρά τη λήξη προγραμμάτων στήριξης, μεταξύ των οποίων και ένα επιπρόσθετο εβδομαδιαίο επίδομα ανεργίας $600 και η αναστολή των εξώσεων σε όλη τη χώρα.

Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη πρέπει να αρχίσει να κάνει στροφή από τις πολιτικές που κρατάνε τους εργαζομένους προσκολλημένους σε θέσεις εργασίας στις οποίες δεν θα επιστρέψουν γρήγορα προς μια πολιτική που θα τους στηρίζει να βρουν νέα απασχόληση. Καθώς περνάει ο καιρός, τα σχήματα διατήρησης θέσεων εργασίας θα γίνονται, σε κάθε περίπτωση, όλο και πιο άδικα, επειδή προσφέρουν πολύ μεγαλύτερη στήριξη σε εκείνους που είχαν ήδη απασχόληση από ό,τι στους νέους ανθρώπους που εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά.

Αναγνωρίζοντας ότι η πανδημία έχει περάσει σε νέα φάση, ο ΟΟΣΑ απηύθυνε έκκληση αυτή την εβδομάδα σε όλα τα μέλη του να προσαρμόσουν σταδιακά την πολιτική αντιμετώπισης της πανδημίας «για να στηρίξουν τους εργαζομένους αντί για τις θέσεις εργασίας». Αυτό δεν προκρίνεται για τη μείωση του κόστους, τόνισε ο οργανισμός. Αντίθετα, οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να επιδιώξουν να δώσουν στους ανθρώπους την καλύτερη δυνατή ευκαιρία να μεγιστοποιήσουν τα εισοδήματά τους μακροπρόθεσμα, βοηθώντας τους να βρουν καινούργιους ρόλους.

Τίποτα από τα παραπάνω δεν θα είναι εύκολο και όλα θα εξαρτηθούν από τη μελλοντική πορεία του ιού. Αν η διάθεση ενός αποτελεσματικού εμβολίου είναι κοντά, τότε υπάρχουν λόγοι να καθυστερήσει η στροφή στην εφαρμοζόμενη πολιτική, γιατί υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να επιστρέψει ο κόσμος στον παλιό τρόπο ζωής και οι υπάλληλοι στους παλιούς τους εργοδότες.

Αλλά η Covid-19 βρίσκεται μαζί μας εδώ και πολλούς μήνες. Οι καταναλωτικές συνήθειες έχουν μεταβληθεί, τα εργασιακά μοτίβα είναι πιθανό να αλλάξουν για τα καλά και είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα ταξίδια θα περιοριστούν. Είναι ώρα λοιπόν για να εγκαταλειφθούν σταδιακά τα προγράμματα διατήρησης θέσεων εργασίας. Χρειαζόμαστε γενναιόδωρα επιδόματα για αυτούς που δεν έχουν απασχόληση και συστηματική κρατική στήριξη για να μπορέσουν οι εργαζόμενοι να εκπαιδευτούν σε νέα αντικείμενα και να βρουν νέους ρόλους.

Οι μεταβάσεις είναι δύσκολες. Αλλά είναι καλύτερο να δοκιμάσει κανείς το δύσκολο μονοπάτι παρά να υποκρίνεται ότι η προ πανδημίας οικονομία θα επιστρέψει, εφόσον περιμένουμε λίγο ακόμα.

Πηγή