Η «σφραγίδα Μέρκελ» στην ευρωπαϊκή πολιτική

29/12/2020

Η FAZ κάνει την αποτίμηση της γερμανικής προεδρίας της ΕΕ εστιάζοντας στο αποτύπωμα της Άγκελα Μέρκελ. Σχόλια επίσης για το τέλος Erasmus ως απόρροια του Brexit και τις συνέπειες του κορωνοϊού στην διόγκωση των χρεών.

«Οι προεδρίες του Συμβουλίου της ΕΕ συχνά υπερεκτιμώνται. Υπάρχουν δύο εξαιρέσεις: όταν μια μεγάλη χώρα ηγείται του κλαμπ των 27 και όταν πρέπει να ξεπεραστεί μια κρίση. Τους τελευταίους έξι μήνες συνέπεσαν και τα δύο» αναφέρει σε σχόλιό για τη γερμανική προεδρία της ΕΕ που ολοκληρώνεται η Frankfurter Allgemeine Zeitung. To σχόλιο υπενθυμίζει όλα τα σοβαρά προβλήματα που κλήθηκε να διαχειριστεί η γερμανική προεδρία το τελευταίο εξάμηνο, που συνέπεσε με την περίοδο της πανδημίας, την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της και τις διαφωνίες για το Ταμείο Ανάκαμψης. «Μόνο όταν η καγκελάριος Μέρκελ και ο πρόεδρος Μακρόν σφυρηλάτησαν από κοινού ένα σχέδιο, έδωσαν στην ΕΕ μια άλλη προοπτική (...) Στη συνέχεια η Γερμανία έκανε ό,τι ήταν δυνατό για να εφαρμόσει αυτήν την ιδέα. Αυτό αποδείχθηκε το δυσκολότερο» σημειώνει η SZ και κάνει αναδρομή στις αρχικές διαφωνίες ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου κι έπειτα Δύσης και Ανατολής. «Με επιδεξιότητα, αλλά και με αποφασιστικότητα, το Βερολίνο απέφυγε την επόμενη κρίση και έλυσε το αδιέξοδο στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.»

Το σχόλιο αναφέρεται και στα άλλα σημαντικά θέματα της γερμανικής προεδρίας, από τη διαχείριση του δεύτερου κύματος του κορωνοϊού και τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς μέχρι τη στρατηγική εμβολιασμού, στα θέματα εσωτερικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής. Υπάρχουν ωστόσο και «σκιές» παρατηρεί: «Όλες οι πρωτοβουλίες του Βερολίνου για την Τουρκία παρέμειναν άκαρπες. Και ένα νέο πρόβλημα προέκυψε στα Δυτικά Βαλκάνια: η Βουλγαρία εμποδίζει την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία. Οι συγκρούσεις για τη γλώσσα, την ταυτότητα και την ιστορία αναπτύσσουν γρήγορα τη δική τους δυναμική ειδικά στα Βαλκάνια. Δεν ευθύνεται το Βερολίνο γι αυτό. Αλλά δείχνει πόσο περιορισμένη είναι η επιρροή ακόμη και του μεγαλύτερου κράτους-μέλους της ΕΕ. Η Γερμανία δεν σημείωσε επίσης σημαντική πρόοδο στην πολιτική ασύλου και μετανάστευσης».

 
Η διαχειρίστρια ευρωπαϊκών κρίσεων Άγκελα Μέρκελ

Στη συνέχεια το σχόλιο εστιάζει στη συμβολή της καγκελαρίου Μέρκελ στην ευρωπαϊκή σκηνή: «Μάλλον ήταν η τελευταία φορά που η Άγκελα Μέρκελ άφησε τη σφραγίδα της της στην ΕΕ. Ως καγκελάριος από το 2005 δεν ακολούθησε κάποιο ευρωπαϊκό όραμα, όπως ο Αντενάουερ ή ο Κολ, αλλά αντιμετώπισε τρεις κρίσεις: την υπερχρέωση μετά την πτώχευση της Lehman Brothers, το προσφυγικό και τώρα την πανδημία. Στην τέταρτη κρίση, το Brexit, απέδειξε τη δύναμή της, αφήνοντας το πεδίο δράσης στους διαπραγματευτές της EE, χωρίς να εμπλακεί σε διμερείς διαπραγματεύσεις, όπως προσπάθησε το Λονδίνο μέχρι πρόσφατα. Πολλά προκάλεσαν αντιθέσεις και αντίσταση. Κάθε τόσο την παρουσίαζαν ακόμη και με ναζιστική στολή. Ωστόσο μετά από δεκαπέντε χρόνια στο αξίωμά της, η Μέρκελ έχει κατακτήσει ένα απαράμιλλο επίπεδο εμπειρίας, εκτίμησης και κύρους. Στις Βρυξέλλες ρωτούν συχνά ποιος θα την διαδεχθεί. Υπάρχει επίσης ανησυχία ότι η αποχώρησή της θα μπορούσε να κλονίσει την σταθερότητα της ΕΕ του χρόνου. Σε κάθε περίπτωση, κανένας από τους δύο αρχηγούς ευρωπαϊκών κυβερνήσεων με τη μεγαλύτερη εμπειρία μετά την καγκελάριο δεν θα μπορέσουν να καλύψουν το κενό: ούτε ο Βίκτορ Όρμπαν ούτε ο Μαρκ Ρούτε».

 
Το όνειρο του Erasmus τελειώνει με το Brexit

Το τέλος του προγράμματος Erasmus για τη Μεγάλη Βρετανία σχολιάζει η Süddeutsche Zeitung και παρατηρεί: «Δεν πρόκειται μόνο για μια σκληρή αλλά για μια κυνική απόφαση (…) Το όνειρο του Erasmus έχει τελειώσει για τους Βρετανούς φοιτητές (εξαιρούνται οι φοιτητές από τη Βόρεια Ιρλανδία) με τη συμφωνία για το Brexit (…) Το Erasmus είναι πολύ ακριβό, είπε ο Τζόνσον, και ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα αντικατάστασής του -που κατά συνέπεια μπορεί να είναι μόνο ένα πρόγραμμα περικοπών. Φαίνεται ότι ο Τζόνσον θέλει να στηρίξει τη διαμονή στο εξωτερικό Βρετανών φοιτητών αλλά όχι ξένων φοιτητών στη Μ. Βρετανία. Αυτή είναι η λογική του εγωιστικού Brexit. Από ευρωπαϊκή σκοπιά φαντάζει μοιραίο, διότι η απόρριψη του Erasmus από το Λονδίνο μετά από 30 χρόνια πλήττει σκληρά τους μη Βρετανούς φοιτητές. Γι αυτούς η Μεγάλη Βρετανία ήταν μια από τις πιο δημοφιλείς χώρες για σπουδές. Τώρα για να σπουδάσει κάποιος εκεί έστω για λίγο, όλα θα είναι πιο δύσκολα και πιο ακριβά».

Από την πλευρά της η Κölner Stadt Anzeiger σχολιάζει τις οικονομικές συνέπειες του Brexit για την ΕΕ: «Οι Βρετανοί είναι ελεύθεροι να συνάπτουν τελωνειακές συμφωνίες με άλλα κράτη που δεν συνδέονται με την ΕΕ. Η ΕΕ πρέπει στο μέλλον να διασφαλίσει ότι δεν θα φτάνουν μέσω Μεγάλης Βρετανίας στην Ευρώπη εμπορεύματα που έρχονται σε αντίθεση με τις κοινωνικές, υγειονομικές και οικολογικές προδιαγραφές της. Για αυτόν τον λόγο θα υπάρξουν αυστηροί συνοριακοί έλεγχοι από 1ης Ιανουαρίου μεταξύ ΕΕ και Μ. Βρετανίας (...) Σε μια εποχή εξαιρετικά περίπλοκων και αποτελεσματικών εφοδιαστικών αλυσίδων, η τελωνειακή γραφειοκρατία και οι χρονοβόροι έλεγχοι αποτελούν καθαρό δηλητήριο για την ευημερία. Τόσο για τη Μ. Βρετανία όσο και για την Ευρώπη».

Θα είναι όλα σύντομα όπως πριν από την πανδημία;
 

Το θέμα της αύξηση των δημόσιων χρεών για την αντιμετώπιση της πανδημίας σχολιάζει η Tagesspiegel του Βερολίνου σημειώνοντας: «Μόνο στη Γερμανία το κράτος και τα κρατίδια έλαβαν δάνεια πάνω από 300 δις ευρώ (…) Πώς θα μπορέσουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις να τα ξεπληρώσουν; Σύμφωνα με κορυφαίους οικονομολόγους η απάντηση είναι μία: δεν θα μπορέσουν. Οι περικοπές δαπανών και οι αυξήσεις φόρων μόνο επιβραδύνουν την οικονομία. Αντίθετα τα κράτη θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω κάνοντας χρέη (…) Ακούγεται εύλογο, ειδικά επειδή είναι εύκολο χάρη στα χαμηλά επιτόκια. Τα πρόσθετα δάνεια δεν κοστίζουν σχεδόν τίποτα, μάλιστα τα γερμανικά δημόσια ταμεία κερδίζουν από αυτά. Κι όμως αυτό το κόνσεπτ έχει ένα αδύναμο σημείο: βασίζεται στην υπόθεση, ότι σύντομα όλα θα είναι όπως πριν από την πανδημία. Αλλά αυτό είναι μάλλον απίθανο».

Πηγή Deutsche Welle