Π. Τσακλόγου στο MR: Όλες οι αλλαγές στις επικουρικές συντάξεις

31/12/2020

Κεφαλαιοποιητικό σύστημα για αυξημένες επικουρικές - Πώς θα δουλέψει η επικουρική ασφάλιση από το 2022

Ήδη στο υπουργείο Εργασίας έχουν σχεδιάσει τη ριζική παρέμβαση στο σύστημα της επικουρικής ασφάλισης ενώ το σχετικό νομοσχέδιο αναμένεται στη Βουλή το πρώτο τρίμηνο του 2021. Βάσει του νέου συστήματος οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρηματοδοτούν τις επικουρικές συντάξεις των τωρινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται για τις συντάξεις των ίδιων των ασφαλισμένων.

Το νέο σύστημα ασφάλισης όπως επισημαίνει ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου στο Money Review μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες επικουρικές συντάξεις.

Θα υπάρχουν τρία υποταμεία. Το «συντηρητικό», το «ισορροπημένο» και το «επιθετικό».

Οι βασικοί άξονες του νέου συστήματος

Σύμφωνα με τον Υφυπουργό Εργασίας, το νέο σύστημα ασφάλισης θα είναι υποχρεωτικό για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας από 1/1/2022 ενώ σε καμία περίπτωση δεν θα επηρεάσει τους νυν συνταξιούχους ή ασφαλισμένους. Για κάθε εργαζόμενο θα δημιουργείται μια ατομική μερίδα στην οποία θα κατατίθενται οι εισφορές του. Στη συνέχεια οι εισφορές θα επενδύονται από δημόσιο φορέα που θα συσταθεί. Οι ασφαλισμένοι θα επιλέγουν πως θα επενδυθούν οι εισφορές τους ανάλογα και με τον κίνδυνο που θα αναλαμβάνουν. Θα υπάρχουν τρία υπο-ταμεία από τα οποία θα μπορεί να επιλέξει ο εργαζόμενος. Το «συντηρητικό», το «ισσοροπημένο» και το «επιθετικό». Θα υπάρχει βέβαια και η επιλογή συνδυασμού των υπό-ταμείων.

Το μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου των εισφορών του κάθε εργαζόμενου θα επενδύεται τόσο σε ελληνικούς τίτλους όσο και σε τίτλους του εξωτερικού ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη διασπορά κίνδυνου ενώ ένα μικρό μέρος του κεφαλαίου θα διατηρείται ως διαθέσιμα. Θα υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας ώστε κάτω από προϋποθέσεις στο τέλος του εργασιακού βίου του κάθε εργαζόμενου, η καταβαλλόμενη σύνταξη να μην υπολείπεται της αξίας των εισφορών που έχουν καταβληθεί. Το κόστος της μετάβασης από το ισχύον σύστημα στο νέο θα αποτυπωθεί με ακρίβεια στην αναλογιστική μελέτη ενώ ο Υφυπουργός Εργασίας, Πάνος Τσακλόγλου ,εκτιμά πως η ανάπτυξη θα αποτελέσει και την κινητήριο δύναμη του νέου συστήματος.

Ολόκληρη η συνέντευξη του υφυπουργού Εργασίας στο «MR»

- Ποιοι είναι οι βασικοί άξονες της νέας επικουρικής σύνταξης. Για ποιους θα είναι υποχρεωτικό και για ποιους προαιρετικό;

H σχεδιαζόμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση αφορά αποκλειστικά το σύστημα επικουρικής ασφάλισης, το οποίο σταδιακά θα μετατραπεί από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό. Το σύστημα ασφάλισης κύριας σύνταξης θα παραμείνει διανεμητικό. Το νέο σύστημα θα είναι υποχρεωτικό για όλους τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας από την 1/1/2022 που έχουν υποχρέωση επικουρικής ασφάλισης και προαιρετικό για εργαζόμενους κάτω των 35 ετών που είτε συμμετέχουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης είτε δεν έχουν υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση. Για κάθε εργαζόμενο που θα ασφαλίζεται στο νέο σύστημα θα δημιουργείται προσωπικός λογαριασμός στον οποίο θα κατατίθενται οι εισφορές του. Οι εισφορές αυτές θα επενδύονται από το ταμείο που θα δημιουργηθεί, σύμφωνα με τις προτιμήσεις του ασφαλισμένου. Η επικουρική σύνταξη που θα παρέχεται στον ασφαλισμένο θα καθορίζεται με βάση τα σύνολο των ασφαλίστρων που θα έχουν καταβληθεί και των αποδόσεων των αντιστοίχων επενδύσεων.
 

Οι ασφαλισμένοι θα έχουν δυνατότητα διαφοροποίησης του επενδυτικού τους προφίλ, όμως η διαχείριση των επενδύσεών τους θα γίνεται αποκλειστικά από το δημόσιο ταμείο, νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που θα δημιουργηθεί γι’ αυτό το σκοπό.

- Η διαχείριση του κεφαλαίου από τις εισφορές των εργαζομένων θα γίνεται από Δημόσιο Φορέα ή από Ιδιωτικό;

Η επικουρική ασφάλιση είναι το δεύτερο σκέλος της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης και ο φορέας που θα διαχειρίζεται τις εισφορές των ασφαλισμένων θα είναι δημόσιος. Οι ασφαλισμένοι θα έχουν δυνατότητα διαφοροποίησης του επενδυτικού τους προφίλ, όμως η διαχείριση των επενδύσεών τους θα γίνεται αποκλειστικά από το δημόσιο ταμείο, νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που θα δημιουργηθεί γι’ αυτό το σκοπό.

- Θα υπάρχει επιλογή του ρίσκου της επένδυσης από την πλευρά του εργαζόμενου; Θα υπάρχει δηλαδή επένδυση υψηλού, μεσαίου ή χαμηλού ρίσκου;

Στόχος μας είναι η δημιουργία ενός συστήματος βασισμένου στην εμπειρία βέλτιστων πρακτικών χωρών με κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά συστήματα, με απλούς κανόνες αλλά και δυνατότητα επιλογής εκ μέρους των ασφαλισμένων. Σε αυτό το πλαίσιο, εντός του ταμείου που θα διαχειρίζεται τις εισφορές των ασφαλισμένων θα δημιουργηθούν τρία υποταμεία με διαφορετικό επενδυτικό προφίλ: ας τα ονομάσουμε συμβατικά «συντηρητικό», «ισορροπημένο» και «επιθετικό». Ο ασφαλισμένος θα μπορεί να επιλέγει όχι απλώς την τοποθέτηση των εισφορών του σε ένα από τα τρία αυτά υποταμεία, αλλά την αναλογία τοποθέτησης των εισφορών του σε αυτά. Για παράδειγμα, θα μπορεί να τοποθετεί το 40% των εισφορών του σε ένα υποταμείο και το 60% σε ένα άλλο. Αν δεν προχωρήσει σε συγκεκριμένη επιλογή, το υποταμείο αναφοράς όπου θα επενδύονται οι εισφορές του θα είναι το «ισορροπημένο». Επίσης, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι, ακολουθώντας τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, και τα τρία υποταμεία θα ακολουθούν τα λεγόμενα «προφίλ ηλικίας» – δηλαδή, το επίπεδο του επενδυτικού κινδύνου θα μειώνεται καθώς ο ασφαλισμένος πλησιάζει στην ηλικία συνταξιοδότησής του.

- Το κεφάλαιο των εισφορών που θα πληρώνει ο εργαζόμενος για την επικουρική σύνταξη θα είναι εγγυημένο κατά την διαχείριση; Θα επενδύεται όλο το σύνολο των εισφορών ή κάποιο τμήμα αυτού;

Οι εισφορές των ασφαλισμένων θα επενδύονται σε μετοχές, ομόλογα και άλλα περιουσιακά στοιχεία μέσα σε αυστηρό σύστημα εποπτείας, ελέγχου και λογοδοσίας. Φυσικά, πάντα ένα μικρό μέρος τους θα βρίσκεται σε ρευστά διαθέσιμα. Θα υπάρχει κρατική εγγύηση ώστε, σε αναλογιστική βάση και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, η καταβαλλόμενη σύνταξη να μην υπολείπεται της αξίας των εισφορών που έχουν καταβληθεί.
 

Σημαντικό μέρος των εισφορών θα τοποθετείται σε ελληνικές επενδύσεις, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην επιτάχυνση του ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας.

- Η διασπορά της επένδυσης θα γίνεται μόνο σε ελληνικούς τίτλους ή θα υπάρχει και δυνατότητα τοποθέτησης σε ξένους τίτλους;

Οι εισφορές των ασφαλισμένων θα επενδύονται τόσο στην Ελλάδα ώστε και στο εξωτερικό, ώστε να επιτυγχάνεται διασπορά του επενδυτικού κινδύνου. Πάντως, σημαντικό μέρος των εισφορών θα τοποθετείται σε ελληνικές επενδύσεις, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην επιτάχυνση του ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας. Αυτό, με τη σειρά του, συνεπάγεται περισσότερες θέσεις εργασίας, υψηλότερη παραγωγικότητα, υψηλότερους μισθούς και, τελικά, υψηλότερα φορολογικά έσοδα και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.

- Ποιο θα είναι το κόστος της μετάβασης στο νέο σύστημα; Πώς θα καλυφθεί το κόστος της μετάβασης;

Όταν το νομοσχέδιο κατατεθεί στη Βουλή θα συνοδεύεται από τρεις μελέτες: αναλογιστική, μακροοικονομική και βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους. Η αναλογιστική μελέτη θα εκτιμήσει το «ακαθάριστο» κόστος μετάβασης στο νέο σύστημα, δηλαδή το κόστος κάλυψης των συντάξεων του υφισταμένου συστήματος οι οποίες εξακολουθήσουν να προσδιορίζονται με βάση τις υφιστάμενες διατάξεις και δεν πρόκειται να περικοπούν. Η μακροοικονομική μελέτη θα εκτιμήσει τις επιπτώσεις της εισαγωγής του νέου συστήματος στο ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης, το επίπεδο του ΑΕΠ, την απασχόληση, τους μισθούς και τα δημόσια έσοδα. Τέλος, η ανάλυση βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους θα εκτιμήσει τις επιπτώσεις της μεταρρύθμισης σε «καθαρούς» όρους –δηλαδή, αφού αφαιρεθούν από το «ακαθάριστο» κόστος τα επιπρόσθετα δημοσιονομικά έσοδα– προς τις νέες εκτιμήσεις του ΑΕΠ που θα προκύψουν ως αποτέλεσμα της αύξησης των επενδύσεων λόγω της μεταρρύθμισης. Από λογιστική άποψη, το κόστος μετάβασης θα καλυφθεί από θεσμοθετημένους πόρους που ήδη σωρεύονται για τους σκοπούς της αντιμετώπισης των συνεπειών της δημογραφικής γήρανσης στο ασφαλιστικό σύστημα (ΑΚΑΓΕ), αλλά και τον κρατικό προϋπολογισμό. Πάντως, κυρία Ακρίβου, στην πράξη, αναμένω ότι από οικονομική άποψη, οι εκπονούμενες μελέτες θα δείξουν ότι, αν όχι το σύνολο, ένα μεγάλο μέρος του λογιστικού κόστους μετάβασης θα καλυφθεί από το «μέρισμα ανάπτυξης» που θα προκύψει από την επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας της
οικονομίας μας.

Το νέο σύστημα θα οδηγήσει και σε αυξημένη επικουρική σύνταξη από αυτή που ισχύει σήμερα;
Παρότι οι αποδόσεις των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων παρουσιάζουν υψηλότερες διακυμάνσεις από τις αποδόσεις συστημάτων νοητής κεφαλαιοποίησης και μηδενικού ελλείμματος, όπως το υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης, η εμπειρία πολλών χωρών δείχνει ότι σε μακροχρόνιο ορίζοντα οι αποδόσεις των πρώτων είναι πολύ υψηλότερες από αυτές των δεύτερων,ειδικά σε γερασμένες κοινωνίες όπως η Ελληνική. Επομένως, η απάντηση στο ερώτημά σας είναι σαφώς θετική –αναμένω ότι οι επικουρικές συντάξεις του νέου συστήματος θα είναι υψηλότερες από αυτές του υφισταμένου.

- Πώς θα δίνεται κατά την συνταξιοδότηση το κεφαλαίο που θα συσσωρεύεται στην προσωπική μερίδα του ασφαλισμένου; Θα μπορεί να καταβληθεί ένα τμήμα του κεφαλαίου με τη μορφή εφάπαξ και ποιο θα είναι αυτό το ποσοστό;

Σύμφωνα με το σχεδιασμό μας, το νέο ταμείο θα απονέμει αποκλειστικά συντάξεις. Το ύψος της σύνταξης θα υπολογίζεται με «αναλογιστικά ουδέτερο» τρόπο, με βάση το προσδόκιμο της επιβίωσης του ασφαλισμένου κατά τη στιγμή της συνταξιοδότησής του. Δηλαδή, η καθαρά παρούσα αξία του συνόλου των συντάξεων που αναμένεται να του καταβληθούν θα ισούται με το άθροισμα των εισφορών που έχει καταβάλει και των αποδόσεων των επενδύσεων που έχει πραγματοποιήσει.

Οι συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων και ασφαλισμένων που θα συνταξιοδοτηθούν με το υφιστάμενο σύστημα δεν επηρεάζονται καθόλου από τη μεταρρύθμιση.

- Θίγονται οι εργαζόμενοι που θα παραμείνουν στο ισχύον σύστημα;

Όχι. Οι συντάξεις των τωρινών συνταξιούχων αλλά και των σημερινών ασφαλισμένων που θα συνταξιοδοτηθούν αποκλειστικά με βάση το υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα εξακολουθούν να υπολογίζονται με τις ισχύουσες διατάξεις και δεν επηρεάζονται καθόλου από τη μεταρρύθμιση. Για όσους από τους σημερινούς εργαζόμενους έχουν επικουρική ασφάλιση και επιθυμούν να συμμετάσχουν στο νέο σύστημα, η σύνταξή τους θα υπολογισθεί με βάση τις εισφορές και τις αποδόσεις των επενδύσεών τους στο νέο σύστημα και αναλογικά, με βάση τα χρόνια και το ύψος των εισφορών τους στο υφιστάμενο σύστημα.

Πηγή