Νέα συντριβή σε μισθούς, τζίρους και κατανάλωση

9/11/2020

Κατά 1,3 δις μειώθηκαν οι αμοιβές των εργαζομένων το δεύτερο τρίμηνο του έτους, λόγω της ανοιξιάτικης καραντίνας ● Μείωση 70% στον δείκτη μισθών στους κλάδους που πλήγηκαν περισσότερο ● Σχεδόν 5 δις η απώλεια τζίρου για τις επιχειρήσεις και 1 δις η απώλεια εισοδήματος για τα νοικοκυριά αναμένεται τον Νοέμβριο ● Κάθε μήνας lockdown κοστίζει 50.000 θέσεις εργασίας.

Τρύπησαν οι τσέπες των πολιτών στην πρώτη καραντίνα, με τη μέση απώλεια για κάθε νοικοκυριό να υπολογίζεται στα 314 ευρώ, και θα ξηλωθούν πάλι κατά 234 ευρώ με το νέο «κλείσιμο» της οικονομίας, μετακινώντας έτσι έναν πολύ μεγάλο αριθμό εργαζομένων στη ζώνη της ανέχειας.

Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τις αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στο δεύτερο τρίμηνο του 2020 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019 είναι ενδεικτικά για τη δραστική συρρίκνωση που υπέστησαν τα εισοδήματα. Τα μέτρα στήριξης από την κυβέρνηση δεν κατάφεραν να περιορίσουν τη συντριβή που υπέστησαν οι αμοιβές των εργαζόμενων. Το συνολικό τους ύψος μειώθηκε κατά 1,3 δις ευρώ και διαμορφώθηκε, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, σε 15,789 δις ευρώ από τον Απρίλιο μέχρι και τον Ιούνιο φέτος, από 17,090 δισ. ευρώ το ίδιο διάστημα πέρσι.

Ακόμη και αυτή η ζημιά ωχριά μπροστά στον δείκτη μισθών και ημερομισθίων, που θεωρείται βαρόμετρο για την αγορά, αφού καταδεικνύει το μέγεθος της οικονομικής επίπτωσης ανά κλάδο δραστηριότητας. Από τους δέκα πιο νευραλγικούς κλάδους, οι επτά που έχουν και τη μεγαλύτερη συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ (οικοδομή, κατασκευές, μεταποίηση, τεχνικές δραστηριότητες κ.ά.) βρέθηκαν με αρνητικό πρόσημο, ενώ η πτώση που ξεχωρίζει και προκαλεί ίλιγγο είναι αυτή στα ημερομίσθια για τους κλάδους παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης, καθώς άγγιξε το 70%!

Συνθήκες «παγετού»

Άλλα στοιχεία που καθρεφτίζουν τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών και τις συνθήκες «παγετού» που επικράτησαν στην πραγματική οικονομία, είναι αυτά για την τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών. Το μέγεθος της πτώσης σε απόλυτα νούμερα ξεπερνά τα 4,4 δισ. ευρώ. Η συνολική αξία των δαπανών που πραγματοποίησαν τα νοικοκυριά στο δεύτερο τρίμηνο του 2020 έπεσε στα 37,569 δις ευρώ, από 42 δις ευρώ και πλέον πέρσι.

Αυτή είναι η εικόνα των επιπτώσεων από την πρώτη καραντίνα. Ανάλογο αναμένεται το εύρος των συνεπειών από το δεύτερο λουκέτο. Μόλις τρεις εβδομάδες «κλειστής οικονομίας» αρκούν για να ανεβάσουν το κόστος σε τουλάχιστον 5 δις ευρώ, προκαλώντας: κάθετη πτώση του τζίρου, νέα μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, απώλεια δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας, αύξηση της ανεργίας, βαθύτερη ύφεση και σημαντική επιδείνωση στα μεγέθη του προϋπολογισμού. Μπροστά στο ολέθριο σκηνικό η κυβέρνηση δαπανά μόλις 3,3 δισ. ευρώ για μέτρα στήριξης, τα οποία κάθε άλλο παρά επαρκούν μπροστά στη χασούρα που θα υποστούν οι επιχειρήσεις. Μάλιστα, χιλιάδες από αυτές που σήμερα έχουν κατεβάσει ρολά ενδέχεται να μην ανοίξουν ξανά, όπως άλλωστε συνέβη με την πρώτη περίοδο της εθνικής καραντίνας.

Ειδικότερα, οι πληγές από το νέο lockdown αναλύονται ως εξής:

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ: Εκτιμάται ότι οι τρεις εβδομάδες καραντίνας θα προκαλέσουν μείωση του τζίρου στο σύνολο των επιχειρήσεων, και όχι μόνο σε εκείνες που κλείνουν με κρατική εντολή, ύψους 4,950 δισ. ευρώ λόγω του «επιδημιολογικού λουκέτου» και της περικοπής των καταναλωτικών δαπανών από τα νοικοκυριά. Σημειώνεται ότι η εμπειρία του προηγούμενου lockdown, με βάση την ανάλυση της ΕΛΣΤΑΤ, δείχνει ότι ο κύκλος εργασιών στο σύνολο της οικονομίας στο δεύτερο τρίμηνο σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019 μειώθηκε κατά 19,8 δις ευρώ ή 25,1%.

Αυτό σημαίνει ότι οι απώλειες κινήθηκαν στα 6,6 δις ευρώ τον μήνα, ποσό που με αναγωγή σε τρεις εβδομάδες βγάζει 4,950 δις ευρώ. Μόνο για τις επιχειρήσεις που τέθηκαν σε υποχρεωτική αναστολή καταγράφηκε μείωση τζίρου κατά 4,096 δις ευρώ ή 55,9% και σε μηνιαία βάση ήταν 1,36 δις ευρώ. Το χτύπημα στα ταμεία των επιχειρήσεων προήλθε από τη συρρίκνωση κατά 12,7% της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών, η οποία, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, διαμορφώθηκε στα 28,4 δις ευρώ από 32,5 δις ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι υπήρξε μείωση κατά 4,1 δις.ευρώ στο τρίμηνο ή 1,36 δις ευρώ τον μήνα.

ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ: Από το νέο lockdown το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αναμένεται έως το τέλος Νοεμβρίου να συμπιεστεί κατά 967,500 εκατ. ευρώ, δηλαδή κατά μέσον όρο το κάθε νοικοκυριό θα χάσει 234 ευρώ. Στην κορύφωση της πρώτης καραντίνας στο δεύτερο τρίμηνο, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά μειώθηκε κατά 11,8% σε σχέση με πέρσι (από 32,83 δις ευρώ στα 28,96 δισ. ευρώ). Δηλαδή μειώθηκε κατά 3,87 δις ευρώ ή κατά 1,29 δις τον μήνα.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ: Οι οικονομολόγοι υπολογίζουν ότι για κάθε μήνα καθολικού lockdown οι άνεργοι αυξάνονται κατά περίπου 15.000 και οι θέσεις εργασίας μειώνονται κατά 50.000, ενώ, λόγω «απελπισίας», θα ενισχυθεί το κίνημα αποχώρησης από το εργατικό δυναμικό (από τα τελευταία στοιχεία του ΟΑΕΔ). Το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ προβλέπει ότι η ανεργία θα εκτιναχθεί στο τέλος του 2020 στο 21,2%, με την υπόθεση ότι το βάθος της ύφεσης δεν θα ξεπεράσει το 9%.

Όπως σημειώνει, ιδιαίτερα σημαντικό για το πώς θα διαμορφωθεί στο άμεσο μέλλον η εικόνα της αγοράς εργασίας είναι η διόγκωση του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού. Με την έναρξη του lockdown το δεύτερο 15ήμερο του Μαρτίου και μέχρι τον Ιούνιο παρατηρείται εντυπωσιακή αύξηση του αριθμού των οικονομικά μη ενεργών. Συγκεκριμένα, μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου του 2020, η αύξηση των οικονομικά μη ενεργών ξεπερνούσε σταθερά τις 100.000 άτομα σε σχέση με το 2019. Σύμφωνα με την έκθεση, το κόστος απώλειας εργασίας είναι ιδιαίτερα υψηλό στην Ελλάδα, αφού, ύστερα από δύο χρόνια ανεργίας, ο άνεργος έχει χάσει το 47% του εισοδήματός του, πράγμα που κατατάσσει την Ελλάδα στην τρίτη χειρότερη θέση στην ευρωζώνη.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: Η βαθιά ύφεση άνω του 10% σε συνδυασμό με το επιπλέον δημοσιονομικό κόστος από την ενεργοποίηση μέτρων στήριξης και το χτύπημα στις εισπράξεις από φόρους και εισφορές οδηγεί σε υψηλότερο έλλειμμα για φέτος αλλά και για το 2021, δυσχεραίνοντας την προσπάθεια για επαναφορά των δημοσιονομικών σε τροχιά εξυγίανσης.

Το σενάριο για έλλειμμα 6,23% του ΑΕΠ φέτος έχει βγει από τον χάρτη και όλες οι προβολές οδηγούν σε πάνω από 7% του ΑΕΠ. Ο προϋπολογισμός του 2021 που θα κατατεθεί σε 10 ημέρες προβλέπει βασικό σενάριο για έλλειμμα 3% ΑΕΠ το 2021, το οποίο στο προσχέδιο είχε ενσωματωθεί ως δυσμενές. Η άλλη μεγάλη δημοσιονομική πληγή που ανοίγει η καραντίνα είναι το δημόσιο χρέος που, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φέτος θα διαμορφωθεί γύρω στο 207%.

Περί αναβαθμίσεως

Για το ότι ήταν έκπληξη η αναβάθμιση της Ελλάδας -από το B1 στο Ba3- την Παρασκευή από τη Moody’s δεν χωρά αμφιβολία. Ηταν έκπληξη, στον βαθμό που ήταν έκπληξη και η διατήρηση της Ιταλίας στο Baa3 παρά τη δραματική επιδείνωση του επιδημιολογικού προφίλ και του χρέους της. Γιατί η Moody’s αναβάθμισε το ελληνικό χρέος, παρά την εκτόξευσή του πάνω από το 200% του ΑΕΠ; Η κυβέρνηση, με τους πρωθυπουργικούς πανηγυρισμούς, διάβασε επιλεκτικά την «αιτιολόγηση» της Moody’s ως επιβράβευση του «μεταρρυθμιστικού έργου της». Ωστόσο, μια προσεκτική ανάγνωση σε όσα προβάλλει η Moody’s ως λόγους αναβάθμισης αποκαλύπτει μια πιο ρεαλιστική αξιολόγηση των δεδομένων.

Η Moody’s λέει με λίγα λόγια ότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ δεν έχει πια τόση σημασία γιατί, αφενός, με τα μέτρα ελάφρυνσης (που έχουν τεθεί σε ισχύ από το 2018) τα τοκοχρεολύσια του 2021 είναι μόλις 6% του ΑΕΠ, αφετέρου είναι εξασφαλισμένη η πολύ ευνοϊκή χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης των 750 δις ευρώ. Η Moody’s, όπως κι όλοι οι οίκοι αξιολόγησης, έχουν τα μάτια στραμμένα στον πρωτοφανή κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό που αλλάζει τα δεδομένα στην παγκόσμια αγορά χρέους. Είναι μια εξέλιξη που έχουν λόγους -και κερδοσκοπικούς- να την επιβραβεύουν και τη διευκολύνουν με μια «σύγκλιση» των βαθμολογιών όλων των χωρών της Ε.Ε. όσο πλησιέστερα στην άριστη βαθμολογία της Ε.Ε. ως οντότητας.

Πηγή