ΟΔΗΓΙΑ (ΕΕ) 2019/1158 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

 

11/5/2021

ΟΔΗΓΙΑ (ΕΕ) 2019/1158 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 20ής Ιουνίου 2019 σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές και την κατάργηση της οδηγίας 2010/18/ΕΕ του Συμβουλίου

31. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν σε ένα επαρκές επίπεδο την πληρωμή ή το επίδομα που παρέχεται για την ελάχιστη μη μεταβιβάσιμη περίοδο γονικής άδειας που εγγυάται η παρούσα οδηγία. Κατά τον καθορισμό του ύψους της πληρωμής ή του επιδόματος που προβλέπεται για την ελάχιστη μη μεταβιβάσιμη περίοδο γονικής άδειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν υπόψη ότι η λήψη γονικής άδειας συχνά συνεπάγεται απώλεια εισοδήματος για την οικογένεια και ότι τα πρώτα εργαζόμενα μέλη μιας οικογένειας μπορούν να κάνουν χρήση του δικαιώματος γονικής άδειας μόνον εάν αυτή πληρώνεται επαρκώς ώστε να επιτρέπει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης.

32. Αν και τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να αποφασίσουν αν θα χορηγούν ή όχι πληρωμή ή επίδομα για άδεια φροντίδας, ενθαρρύνονται να θεσπίσουν μια τέτοια πληρωμή ή επίδομα, ώστε να διασφαλιστεί η πραγματική χρήση του δικαιώματος από τους φρονιστές και ιδιαίτερα από τους άνδρες.

33. Η παρούσα οδηγία δεν θίγει τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης που προβλέπεται από τους κανονισμούς του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 883/2004 (9) και (ΕΕ) αριθ. 1231/2010 (10) και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 859/2003 του Συμβουλίου (11). Οι κανονισμοί αυτοί προσδιορίζουν ποιο κράτος μέλος είναι αρμόδιο για την κοινωνική ασφάλιση ενός εργαζομένου.

34. Για να ενθαρρυνθούν οι εργαζόμενοι που είναι γονείς και έχουν ευθύνες φροντίδας να παραμείνουν στο εργατικό δυναμικό, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζουν την εργασία τους στις προσωπικές τους ανάγκες και προτιμήσεις. Προς το σκοπό αυτό και με τις ανάγκες του εργαζομένου στο επίκεντρο, θα πρέπει οι εργαζόμενοι να έχουν το δικαίωμα να ζητούν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, για να προσαρμόζουν τη μορφή απασχόλησής τους, μεταξύ άλλων, όπου είναι εφικτό, με τη χρήση ρυθμίσεων τηλεργασίας, ευέλικτου ωραρίου, ή μειωμένων ωραρίων εργασίας, με σκοπό την παροχή φροντίδας.

35. Για να καλυφθούν οι ανάγκες τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών, θα πρέπει τα κράτη μέλη να μπορούν να περιορίζουν τη διάρκεια των ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας, συμπεριλαμβανομένης κάθε μείωσης στις εργάσιμες ώρες ή ρύθμισης για τηλεργασία. Αν και η μερική απασχόληση έχει αποδειχτεί χρήσιμη, αφού επιτρέπει σε ορισμένες γυναίκες να παραμείνουν στην αγορά εργασίας μετά την απόκτηση παιδιών ή την παροχή φροντίδας σε συγγενείς που χρειάζονται φροντίδα ή υποστήριξη, οι μακρές περίοδοι μειωμένου ωραρίου εργασίας μπορούν να οδηγήσουν σε χαμηλότερες εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και, κατά συνέπεια, σε μειωμένα ή μηδενικά συνταξιοδοτικά δικαιώματα.

36. Κατά την εξέταση των αιτήσεων για ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, οι εργοδότες θα πρέπει να μπορούν να λάβουν υπόψη, μεταξύ άλλων, τη διάρκεια των ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας που τους ζητούνται, και τους πόρους και τη λειτουργική ικανότητά τους προκειμένου να προσφέρουν τέτοιες ρυθμίσεις. Ο εργοδότης θα πρέπει να μπορεί να αποφασίζει αν θα κάνει δεκτό ή όχι το αίτημα εργαζομένου για ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας. Οι ειδικές περιστάσεις που υπαγορεύουν την ανάγκη για ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας μπορεί να αλλάξουν. Θα πρέπει επομένως οι εργαζόμενοι να έχουν όχι μόνο το δικαίωμα να επανέλθουν στην αρχική μορφή απασχόλησής τους στο τέλος μιας αμοιβαία συμφωνημένης περιόδου, αλλά και το δικαίωμα να το ζητήσουν νωρίτερα εάν αυτό απαιτείται λόγω μεταβολής των εν λόγω περιστάσεων.

37. Παρά την υποχρέωση εκτίμησης του εάν οι προϋποθέσεις λήψης γονικής άδειας και οι σχετικές λεπτομερείς ρυθμίσεις θα πρέπει ή όχι να προσαρμόζονται στις ειδικές ανάγκες γονέων ευρισκόμενων σε ιδιαίτερα δυσχερή κατάσταση, ενθαρρύνονται τα κράτη μέλη να εκτιμούν εάν οι προϋποθέσεις λήψης και οι λεπτομερείς ρυθμίσεις άδειας πατρότητας, άδειας φροντιστή και ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας θα πρέπει ή όχι να προσαρμόζονται σε ειδικές ανάγκες, όπως αυτές των μόνων γονέων, των θετών γονέων, των γονέων με αναπηρία, των γονέων παιδιών με αναπηρία ή μακροχρόνια ασθένεια, ή γονέων αντιμέτωπων με ειδικές συνθήκες, όπως πολλαπλές γεννήσεις και πρόωρους τοκετούς.

38. Οι ρυθμίσεις για τις άδειες αποσκοπούν να στηρίξουν τους εργαζόμενους που είναι γονείς και έχουν ευθύνες φροντίδας στη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, και να διατηρήσουν και να προωθήσουν την παραμονή του εργαζόμενου στην αγορά εργασίας. Ως εκ τούτου, σκόπιμο είναι να προβλέπεται ρητώς η προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων που λαμβάνουν τα είδη αδειών που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία. Ειδικότερα, η παρούσα οδηγία προστατεύει το δικαίωμα των εργαζομένων να επιστρέφουν στην ίδια ή σε ισοδύναμη θέση εργασίας μετά τη χρήση μιας τέτοιας άδειας και το δικαίωμα να μην υφίστανται καμία δυσμενή επίπτωση στους όρους της σύμβασης εργασίας τους ή της σχέσης εργασίας τους ως αποτέλεσμα της χρήσης μιας τέτοιας άδειας. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να διατηρούν το δικαίωμά τους να κάνουν χρήση των ήδη κεκτημένων ή υπό κτήση σχετικών δικαιωμάτων μέχρι το τέλος της εν λόγω άδειας.

39. Όπως προβλέπει η οδηγία 2010/18/ΕΕ, τα κράτη μέλη καλούνται να καθορίζουν το καθεστώς της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας για την περίοδο της γονικής άδειας. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, η σχέση εργασίας μεταξύ του εργαζομένου και του εργοδότη διατηρείται κατά την περίοδο της άδειας και, κατά συνέπεια, ο δικαιούχος της εν λόγω άδειας παραμένει, κατά την εν λόγω περίοδο, εργαζόμενος για τους σκοπούς του ενωσιακού δικαίου. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη, όταν καθορίζουν το καθεστώς της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας κατά τη διάρκεια της περιόδου των ειδών της άδειας που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε κοινωνική ασφάλιση, θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διατήρηση της σχέσης εργασίας.

40. Οι εργαζόμενοι που ασκούν το δικαίωμα άδειας ή να ζητούν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας όπως προβλέπεται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να προστατεύονται από τις διακρίσεις ή οποιαδήποτε λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση λόγω της άσκησης αυτού του δικαιώματος.

41. Οι εργαζόμενοι που ασκούν το δικαίωμά τους να λάβουν άδεια ή να ζητούν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας κατά τα προβλεπόμενα στην παρούσα οδηγία, θα πρέπει να προστατεύονται έναντι απόλυσης και οποιασδήποτε προκαταρκτικής ενέργειας ενόψει πιθανής απόλυσης εξαιτίας του ότι ζήτησαν ή έλαβαν τέτοια άδεια ή άσκησαν το δικαίωμά τους να ζητήσουν αυτές τις ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας, σύμφωνα και με τη νομολογία του Δικαστηρίου και ειδικότερα της απόφασής του στην Υπόθεση C-460/06 (12). Οι εργαζόμενοι που θεωρούν ότι έχουν απολυθεί επειδή άσκησαν τα ανωτέρω δικαιώματα θα πρέπει να μπορούν να ζητήσουν από τον εργοδότη να παρουσιάσει δεόντως τεκμηριωμένους λόγους για την απόλυση. Εάν ο εργαζόμενος είχε ζητήσει ή λάβει άδεια πατρότητας, γονική άδεια ή άδεια φροντίδας κατά τα προβλεπόμενα στην παρούσα οδηγία, ο εργοδότης θα πρέπει να παρουσιάσει γραπτώς τους λόγους της απόλυσης.

Πηγή