Στα άκρα η κόντρα για τα επιτόκια του ευρώ

30/4/2016

Το Βερολίνο κλιμακώνει την επίθεση στον Ντράγκι αμφισβητώντας την πολιτική φθηνού χρήματος από την ΕΚΤ

Βαθαίνει το ρήγμα Βερολίνου - Ευρωπαϊ­κής Κεντρικής Τράπεζας με φόντο τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια και την επεκτατική νομισματική πολιτική.

Η γερμανική Βουλή -σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν σε ξένα μέσα ενημέρωσης- σκοπεύει να καλέσει τον Μάριο Ντράγκι σε ακρόαση απαιτώντας... εξηγήσεις, ενώ όπως αποκάλυψε η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη να υπάρξει ένας «ευρύς διάλογος» σχετικά με τη στρατηγική της Ευρωτράπεζας. Μέχρι πρόσφατα η κυρία Μέρκελ κρατούσε διακριτικά αποστάσεις από τα αιχμηρά σχόλια Βαυαρών συμμάχων του κυβερνώντος κόμματος «κατά» του επικεφαλής της ΕΚΤ, αλλά και από τις φραστικές επιθέσεις που εξαπέλυσε εναντίον του ο επί των Οικονομικών υπουργός της, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Εν όψει, όμως, των εθνικών εκλογών τον επόμενο χρόνο και φοβούμενη ότι η πολιτική της θέση θα μπορούσε να επιδεινωθεί, η καγκελάριος αποφάσισε ότι ήρθε η ώρα να παρέμβει...

Ο Μάριο Ντράγκι, από την πλευρά του, κατά την τελευταία συνεδρίαση της ΕΚΤ παρέμεινε πιστός στην πολιτική του διατηρώντας το βασικό επιτόκιο στο μηδέν με δεδηλωμένο στόχο την αποτροπή του αποπληθωρισμού, ενώ αντέκρουσε την κριτική της Γερμανίας καθιστώντας σαφές ότι «ακολουθεί το καταστατικό και όχι τους πολιτικούς».

Υποστήριξε δε ότι η κεντρική τράπεζα είναι ο μόνος θεσμός που παίρνει μέτρα για την τόνωση της ανάπτυξης και ότι το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι κυβερνήσεις. Ανέφερε μάλιστα πως τα μέτρα που υιοθετεί εφαρμόστηκαν και από άλλες κεντρικές τράπεζες, χωρίς προβλήματα.

Στα μέσα της εβδομάδας η Μέρκελ δήλωσε ότι τα υπερβολικά χαμηλά επιτόκια μπορεί να επιδεινώσουν τα προβλήματα για τις ήδη αδύναμες ευρωπαϊκές τράπεζες. Ως εκ τούτου κάλεσε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές σε συζητήσεις για «ρεαλιστικές λύσεις».

Εσπευσε, ωστόσο, να συμπληρώσει με διπλωματικό τρόπο: «Εμείς οι Γερμανοί είμαστε πάντα αυτοί που στηρίζουμε την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών, οπότε πρέπει να δημιουργήσουμε το περιβάλλον για ανάπτυξη με τα διαθέσιμα πολιτικά μέσα». Αναφέρθηκε και στον πληθωρισμό λέγοντας πως «πρέπει να προσπαθήσουμε να επιστρέψουμε στον στόχο του 2%».

«Δεν τον αντέχουμε»

Πηγές της κυβέρνησης συνασπισμού μιλώντας στο Reuters υποστήριξαν στο μεταξύ ότι το γερμανικό Κοινοβούλιο θέλει να καλέσει τον επικεφαλής της ΕΚΤ προκειμένου να εξηγήσει ενώπιόν του τους λόγους που η κεντρική τράπεζα έχει επιβάλει εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια και επεκτατική νομισματική πολιτική. Η συνάντηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μετά την καλοκαιρινή διακοπή των εργασιών, η οποία ολοκληρώνεται στις 5 Σεπτεμβρίου. Είναι γεγονός ότι τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Ντράγκι τον Μάρτιο προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων από Γερμανούς πολιτικούς, με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να φτάνει στο σημείο να υποστηρίξει πως η ΕΚΤ ευθύνεται για την άνοδο του ακροδεξιού AfD.

Στελέχη του βαυαρικού χριστιανοκοινωνικού κόμματος (CSU) δήλωσαν στην εφημερίδα Bild «δεν αντέχουμε άλλον Ντράγκι», προσθέτοντας ότι ο διάδοχός του «θα πρέπει να είναι Γερμανός, ακολουθώντας τη δημοσιονομική πειθαρχία της Bundesbank».

Οπως εξήγησε η αναλύτρια της Deutsche Welle, Ζαν Ντανόνγκ, οι Γερμανοί αγανακτούν με τον Ντράγκι, γιατί εκείνοι κυρίως υφίστανται τις συνέπειες της πολιτικής του. Για τους πολίτες το βιβλιάριο καταθέσεων δεν αποφέρει τίποτε, το «έθνος των αποταμιευτών» δεν ανταμείβεται πλέον. Η τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι σχεδόν 52% των Γερμανών δεν εμπιστεύονται την ΕΚΤ, από 21% πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση.

Οι τραπεζίτες, από την πλευρά τους, κάνουν λόγο για «απώλειες δισεκατομμυρίων» στους πελάτες τους, ενώ αδυνατούν να διατηρήσουν το κλασικό επιχειρηματικό μοντέλο, στο οποίο οι καταθέσεις των πελατών αξιοποιούνται ως κεφάλαιο χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις. Μεγαλύτερη ακόμη είναι η οδύνη όσων είχαν επενδύσει σε ασφαλιστήρια συμβόλαια ή σε μία επιχειρησιακή, επικουρική σύνταξη. Με άλλα λόγια ο Ντράγκι κατηγορείται ότι οδηγεί προς τη φτώχεια εκατομμύρια Γερμανούς της τρίτης ηλικίας.

Η αναλύτρια σημειώνει όμως ότι ο Ντράγκι ακολουθεί πολιτική μηδενικών ή και αρνητικών επιτοκίων, όχι για να εκνευρίσει τους Γερμανούς, αλλά για να τονώσει την ανάπτυξη στην ευρωζώνη που παραμένει σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός έχει καθηλωθεί στο μηδέν.

Στήριξη στον «σούπερ Μάριο» έσπευσε να δώσει το «γεράκι» της Bundesbank και δεδηλωμένος εχθρός της χαλαρής πολιτικής, Γιενς Βάιντμαν, τονίζοντας ότι η διαμάχη για τη νομισματική πολιτική δεν είναι σε σωστή βάση. Ο Γερμανός κεντρικός τραπεζίτης αντέκρουσε το επιχείρημα περί διάβρωσης των αποταμιεύσεων, αντιτείνοντας ότι «οι άνθρωποι δεν είναι μόνον αποταμιευτές, είναι επίσης υπάλληλοι, φορολογούμενοι και δανειολήπτες, και επωφελούνται από τα χαμηλά επίπεδα των επιτοκίων».

Ο Σαπέν

Αλλά και ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μισέλ Σαπέν, ανέφερε ότι η Γερμανία πρέπει να σταματήσει να πιέζει την ΕΚΤ να πάρει πίσω τις πολιτικές φθηνού χρήματος. Σε ανάλυσή τους οι Financial Times υπενθύμισαν ότι όταν σχεδιαζόταν η ΕΚΤ τη δεκαετία του '90, οι Γερμανοί υπουργοί επέμεναν να εγγραφεί στο καταστατικό λειτουργίας της τράπεζας η ανεξαρτησία των δραστηριοτήτων της, ώστε να πείσουν τους ψηφοφόρους τους ότι ο νέος θεσμός θα είναι πιο κοντά στην τεχνοκρατική Bundesbank παρά στην πολιτικοποιημένη Banque de France. Είναι αλήθεια πως η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών είναι σήμερα ένα πιο ευαίσθητο ζήτημα από ό,τι τότε, δεδομένων των έκτακτων μέτρων που έχουν ληφθεί για να αντιμετωπιστεί η χρηματοπιστωτική κρίση.

Πολιτική χαμηλών ή και αρνητικών επιτοκίων ακολουθούν πλέον Ιαπωνία, Σουηδία και Ελβετία, ενώ οι ΗΠΑ κάνουν ένα διάλειμμα στη «στροφή των επιτοκίων» που πρόσφατα είχαν εξαγγείλει. Η αμερικανική Fed έχει μπει μάλιστα στο στόχαστρο διάφορων κύκλων του Καπιτωλίου. Ωστόσο, όπως έγραψαν και οι FT, οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να κρατήσουν τη θέση τους. Η δουλειά τους έχει γίνει πιο δύσκολη και πιο πειραματική λόγω των προκλήσεων μετά την κρίση. Τα συμφέροντα των διάφορων λόμπι δεν πρέπει να τις αποτρέψουν από το να δράσουν όπως αυτές πιστεύουν.

Αναμφίβολα ένας διεθνής ανταγωνισμός υποτιμήσεων βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Η ΕΚΤ δεν μπορεί να μη συμμετάσχει σε αυτόν, εάν δεν θέλει να σκοτώσει την πρώτη «φύτρα» οικονομικής ανάπτυξης.

Πρόσωπα & αριθμοί

1,6% ήταν ο ρυθμός αύξησης του βρετανικού ΑΕΠ τους πρώτους τρεις μήνες του έτους, από 2,4% το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Η επιβράδυνση αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς η χώρα βρίσκεται εν όψει της απόφασης για την παραμονή της ή όχι στην ΕΕ. Οι χαμηλότεροι ρυθμοί οφείλονται κυρίως από βουτιά σε μεταποιήσεις και κατασκευές, η οποία αντιστάθμισε τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη στον τομέα των υπηρεσιών.

390 δις δολάρια εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ότι έχασαν πέρυσι οι οικονομίες της Μέσης Ανατολής που εξαρτώνται από το πετρέλαιο, ενώ και για φέτος αντιμετωπίζουν απώλεια έως και 150 δισ. δολάρια λόγω των χαμηλών τιμών του «μαύρου» χρυσού.

Στο 237% του ΑΕΠ «σκαρφάλωσε» το συνολικό χρέος της Κίνας στο α' τρίμηνο του 2016, επίπεδο-ρεκόρ στην ιστορία της χώρας. Πρόκειται για χρέος πολύ υψηλότερο από τις άλλες αναδυόμενες αγορές, γεγονός που εγείρει κίνδυνο κρίσης ή παρατεταμένης επιβράδυνσης της ανάπτυξης. Το Πεκίνο έχει στραφεί στον μαζικό δανεισμό προκειμένου να τονώσει την ανάπτυξη, με αποτέλεσμα το χρέος να φθάσει στο τέλος Μαρτίου στα 163 τρισ. γουάν ή 25 τρισ. $

Πηγή