Χανς Βέρνερ Ζιν: Η Ελλάδα πρέπει να φύγει από το ευρώ

31/10/2013

Ο Γερμανός οικονομολόγος πρόεδρος του Ινστιτούτου Ifo, μίλησε στον Τάσο Τέλλογλου στην εκπομπή ''Νέοι Φάκελοι'' για την αναγκαιότητα να επιστρέψει η Ελλάδα σε εθνικό νόμισμα.

- Θέλω αρχικά να σας ρωτήσω, γιατί πιστεύετε ότι η ελληνική οικονομία έχει πιθανότητα επιβίωσης μόνον εκτός του χώρου του ευρώ με την εισαγωγή ξανά της δραχμής;

- Η ελληνική οικονομία είναι πολύ ακριβή και πρέπει να ρίξετε το επίπεδο των τιμών κατά 30% για να φτάσετε το επίπεδο των τιμών της Τουρκίας. Νομίζω ότι αυτό είναι το καλύτερο μέτρο σύγκρισης για να είστε πάλι ανταγωνιστικοί και να εξαλειφθούν τα ελλείμματα σας στο εξωτερικό εμπόριο. Τότε θα έρθουν πάλι οι τουρίστες και η οικονομία θα αναζωογονηθεί, θα δημιουργηθούν ξανά δουλειές για όλους και η οικονομία θα μπορεί να αναπτυχθεί ξανά.

Αν κανείς δεν είναι πρόθυμος να πραγματοποιήσει αυτή την υποτίμηση του νομίσματος, τότε η Ελλάδα θα βρεθεί σε μία μόνιμη ακινησία γιατί το πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα όσο οι κεφαλαιοαγορές στην Ευρώπη ήταν πρόθυμες να την χρηματοδοτήσουν,  βρέθηκε στη θέση να συσσωρεύει όλο και περισσότερο χρέος κι έτσι να αναπτύσσει ένα πληθωριστικό επίπεδο τιμών και μισθών το οποίο δεν την κάνει ανταγωνιστική αλλά δημιουργεί ένα έλλειμμα εξωτερικού εμπορίου. Αυτό το έλλειμμα εξωτερικού εμπορίου δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί σε μεγάλη διάρκεια κι από 'κει προέρχεται η κρίση και η μία κρίση φέρνει την άλλη.

Σαν αποτέλεσμα αν η Ελλάδα δεν κάνει υποτίμηση, μία υποτίμηση που μπορεί κανείς να προσπαθήσει να καταφέρει βρισκόμενος μέσα στον χώρο του ευρώ. Τότε θα έπρεπε να γίνει μία συμφωνία μεταξύ όλων των συνδικάτων, του κράτους και των μεγάλων σωματείων, να μειωθούν οι τιμές. Αυτό μπορεί να γίνει, το έδειξε η Λιθουανία ή ακόμα και η Ιρλανδία. Και αυτοί μείωσαν τις τιμές κατά 12% μέσα σε τέσσερα χρόνια και το αποτέλεσμα ήταν να έχουν πάλι πλεονάσματα εξωτερικού εμπορίου, όμως το ελληνικό πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο από το ιρλανδικό ώστε φοβάμαι ότι εσείς δεν μπορείτε να το καταφέρετε αυτό. Μάλλον είμαι σίγουρος ότι δεν θα τα καταφέρετε.

Για 'σας ο καλύτερος δρόμος είναι διαφορετικός: η Ελλάδα προσωρινά -το τονίζω προσωρινά και μετά από δικιά της απόφαση- πρέπει να βγει από το ευρώ, να υποτιμήσει τη δραχμή, να γίνει ξανά υγιής και ανταγωνιστική και μετά να επιστρέψει στο ευρώ.Αυτό θα ήταν το καλύτερο για σάς.

Αν η Ελλάδα προχωρούσε σε υποτίμηση θα συνέβαιναν δύο πράγματα:

Κατ' αρχάς θα ήταν καλό για τη βιομηχανία εξαγωγών. Θα μπορούσε η χώρα να πουλήσει τα αγροτικά προϊόντα της, θα μπορούσε να προσελκύσει βιομηχανίες, να δελεάσει τους τουρίστες και κατά δεύτερον θα ερχόταν πολύ κεφάλαιο στη χώρα από το εξωτερικό. Οι πλούσιοι Έλληνες έχουν ήδη μεταφέρει όλα τους τα χρήματα στο εξωτερικό και περιμένουν να δουν πότε θα τα επιστρέψουν. Και φυσικά δεν θα τα επιστρέψουν αν το επίπεδο τιμών, συμπεριλαμβανομένων των τιμών της γης, διατηρείται στο σημερινό επίπεδο. Γιατί ξέρουμε ότι είναι τεχνητά υψηλό και κάποια στιγμή θα καταρρεύσει κι έτσι όσο δεν παραμερίζεται αυτή η ανασφάλεια για μια πιθανή κατάρρευση, δεν θα έρθουν τα κεφάλαια και η Ελλάδα θα παραμένει σε μία οικονομική νέκρωση με μία μεγάλη ανεργία. Αυτή την κατάσταση μπορεί κανείς να την ξεπεράσει μόνο με ένα μέσο: πρέπει οι τιμές να πέσουν κι αυτό μπορεί να γίνει είτε εντός του ευρώ είτε εκτός.

Επαναλαμβάνω ότι είναι πολύ πιο απλό για την Ελλάδα να επιστρέψει στη δραχμή και να την υποτιμήσει. Φυσικά στην αρχή θα έρθει μία μεγάλη καταιγίδα γιατί θα υπάρξει πανικός αναλήψεων αλλά μετά απ' αυτή την καταιγίδα θα λάμψει ξανά πολύ γρήγορα ο ήλιος και η χώρα θα έρθει σε μία πορεία μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης. Αυτό το είδαμε στην Αργεντινή και σε πολλά άλλα κράτη που χρεοκόπησαν όπου σε καμία περίπτωση δεν κατάφερε ένα κράτος να μπει ξανά στον δρόμο της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς υποτίμηση του νομίσματος του.

- Έχετε πει στο παρελθόν ότι μία μεγάλη εσωτερική υποτίμηση θα οδηγούσε σε έντονες αντιπαραθέσεις εντός της χώρας και μιλήσατε ακόμα και για εμφύλιο πόλεμο. Γιατί αυτό;

- Ναι, αυτή τη γνώμη έχω ακόμα. Δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν να κάνει κανείς τόσο μεγάλης έκτασης εσωτερική υποτίμηση όταν πρέπει να κατεβάσει τις τιμές κατά 30% μέσο όρο. Πρέπει να μειώσει στο μισό τις τιμές των εσωτερικά παραγόμενων προϊόντων γιατί τα εισαγόμενα δεν μπορείς να τα φθηνύνεις, δεν πιστεύω ότι γίνεται αυτό.

Η Γερμανία από το 1929 ως το 1933 είχε μία παρόμοια κατάσταση. Δεν μας επιτρεπόταν να υποτιμήσουμε το νόμισμα μας ενώ όλες οι άλλες χώρες είχαν κάνει υποτίμηση έναντι του χρυσού. Εμείς δεν επιτρεπόταν να το κάνουμε γιατί η Γερμανία δεν θα μπορούσε να πληρώσει τις πολεμικές αποζημιώσεις με ένα υποτιμημένο νόμισμα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η χώρα έχασε την ανταγωνιστικότητα της κι έπρεπε να πέσουν οι τιμές και οι μισθοί στο εσωτερικό μέσω μίας διαδικασίας λιτότητας και σμίκρυνσης της οικονομίας. Μέσα σε τέσσερα χρόνια, από το 1929 ως το 1933, οι μισθοί έπεσαν περίπου κατά 30% και οι τιμές των προϊόντων που παράγονταν στην Γερμανία έπεσαν κατά 23% αλλά αυτό δημιούργησε τέτοιες εντάσεις στην κοινωνία που η Γερμανία έφτασε στα όρια του εμφύλιου πόλεμου.

Παρατηρώντας αυτό το παράδειγμα της Γερμανίας, ο Κέινς ανέπτυξε τη θεωρία του ότι δεν είναι δυνατή μία εσωτερική υποτίμηση τόσο μεγάλης έκτασης. Αλλά και ο αντίπαλος του ο Φρίντμαν που κατά τα άλλα είχε τελείως διαφορετική αντίληψη της οικονομίας της αγοράς από τον Κέινς, συμμερίστηκε αυτή την άποψη, ότι τόσο μεγάλες υποτιμήσεις δεν είναι κοινωνικά εφικτές εντός ενός νομισματικού χώρου μέσω των μειώσεων των τιμών και των μισθών.

- Είπατε προηγουμένως ότι το κούρεμα που συμφωνήθηκε δεν είναι αρκετό. Γιατί όχι;

Όχι δεν το είπα αυτό. Είπα ότι το κούρεμα είναι ενός μεγέθους λογικού, αλλά αυτό που δεν καταφέρνει είναι να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας. Οι τιμές των προϊόντων που παράγονται στην Ελλάδα είναι ανεξάρτητες από το ύψος του κουρέματος γιατί δεν είναι αρκετό, δεν θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στην Ελλάδα. Για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας υπάρχει μόνον ένα μέσο, πρέπει να γίνει κανείς πιο φθηνός.