Σε επίπεδα-ρεκόρ, πάνω από τα 255 τρις δολάρια, το παγκόσμιο χρέος

15/11/2019

Το παγκόσμιο χρέος, όπως προβλέπει στην τελευταία του έκθεση το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών, θα ξεπεράσει τα 255 τρις δολάρια στο τέλος του έτους, αγγίζοντας ιστορικά επίπεδα-ρεκόρ. Αν αυτό επιμεριστεί σε κάθε άνθρωπο που ζει στον πλανήτη, μεταφράζεται σε 32.500 δολάρια κατά κεφαλήν, υπολογίζοντας τον πληθυσμό σε 7,7 δις.

Σχεδόν το 60% και πλέον των χωρών του κόσμου αναμένουν ανάπτυξη χαμηλότερη των δυνατοτήτων τους το 2020. Οπότε η χαλαρή νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών διευκολύνει τον δανεισμό κρατών και ομίλων. Ωστόσο τα περιθώρια στενεύουν για περαιτέρω χαλάρωση, οπότε χώρες όπως η Ελλάδα, η Αργεντινή, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική με τάχιστα αυξανόμενο δημόσιο δανεισμό, καθώς και εκείνες με υπέρογκο δημόσιο χρέος, όπως η Ιταλία και ο Λίβανος, μπορεί να δυσκολευθούν να καταφύγουν σε πακέτα οικονομικής στήριξης. Επιπλέον, όπως τονίζει το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών, η διάθεση των επενδυτών να χρηματοδοτούν επιχειρήσεις ειδικά στις υπερχρεωμένες χώρες μπορεί να αποδειχθεί ευμετάβλητη και να εξαρτηθεί από το πώς αλλάζει το κλίμα στη διαχείριση ρίσκου στο παγκόσμιο σκηνικό. Το χρέος είναι υπερτριπλάσιο από την παγκόσμια οικονομική παραγωγή και η ανοδική του πορεία ήταν ξεκάθαρη και από το πρώτο εξάμηνο, όταν αυξήθηκε κατά 7,5 τρις δολάρια και δεν είχε ενδείξεις αποκλιμάκωσης έκτοτε. Συγκεκριμένα, το πρώτο εξάμηνο του 2019 το παγκόσμιο χρέος έφθασε στα 250 τρις δολάρια, το οποίο αντιστοιχεί στο 320% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Το δε δεύτερο τρίμηνο το χρέος των αναδυόμενων οικονομιών ξεπέρασε τα 71,4 τρις δολάρια, φθάνοντας σε νέα ρεκόρ του 220% του ΑΕΠ τους. Οι επιχειρήσεις του δημοσίου στις οικονομίες αυτές αντιστοιχούν σε πάνω από 50% όλου του εταιρικού δανεισμού εκτός του τραπεζικού κλάδου.

Σχεδόν το 60% επί του συνολικού παγκόσμιου δανεισμού αφορά την Κίνα και τις ΗΠΑ. Το δε συνολικό δημόσιο χρέος το 2019 θα ξεπεράσει τα 70 τρις δολάρια, όπως προβλέπει το ινστιτούτο, ενώ είχε και τη μεγαλύτερη αύξηση το πρώτο εξάμηνο κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα. Μετά ακολούθησαν οι τράπεζες και οι όμιλοι του χρηματοπιστωτικού κλάδου, όπου η αύξηση του δικού τους δανεισμού ήταν της τάξεως της μιας ποσοστιαίας μονάδας. Αξίζει να αναφερθεί πως η συσσώρευση παγκοσμίου χρέους οφείλεται εν πολλοίς στην έκδοση πληθώρας ομολόγων σε όλο τον κόσμο. Το 2009 η ομολογιακή αγορά ανερχόταν σε 87 τρις δολάρια και στα μέσα του 2019 ξεπερνούσε τα 115 τρις δολάρια. Τέλος, όπως αναφέρει το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών, το επαχθές παγκόσμιο χρέος ίσως γίνει τροχοπέδη στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής: ο δανεισμός για έργα χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος υπερβαίνει ελαφρά το 1 τρις δολάρια όταν, κατά τους διεθνείς οργανισμούς, απαιτούνται κάθε χρόνο και κατά μέσον όρο 3,5 τρις δολάρια σε επενδύσεις για να μην ανέλθει η θερμοκρασία άνω του 1,5 βαθμού Κελσίου έως το 2050.

Πηγή

Υπάρχουν δύο ειδών χρέη των κρατών. Το ένα είναι το εσωτερικό χρέος στο νόμισμα του; όπου το κράτος (οι πολίτες) χρωστούν στους πολίτες μέσω εσωτερικού δανεισμού. Το δεύτερο είναι το εξωτερικό χρέος που είναι σε ξένα νομίσματα όπου το κράτος χρωστάει σε τράπεζες, fund κλπ. τις λεγόμενες ''αγορές''.

Καμία χώρα δεν χρεοκόπησε από εσωτερικό χρέος γιατί μπορεί να τυπώσει το νόμισμα του και να το εξυπηρετήσει. (σχετική δημοσίευση μελέτης εδώ) Όλες οι χρεοκοπίες έχουν γίνει από εξωτερικά χρέη γιατί η εκάστοτε χώρα δεν μπορεί να τυπώσει δολάρια ΗΠΑ κλπ. Πρέπει μία χώρα να έχει πλεονάσματα στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών για να μπορέσει να έχει δολάρια ΗΠΑ και να εξυπηρετήσει το εξωτερικό χρέος της. .

Η Ελλάδα ουσιαστικά χρεοκόπησε την ημέρα που μπήκε στο ευρώ όταν όλο το χρέος της μετατράπηκε σε ξένο νόμισμα (το ευρώ) Την τελευταία ημέρα της δραχμής το δημόσιο χρέος ήταν κατά 80% εσωτερικό (δηλαδή σε δραχμές). Αν έμενε έτσι, δεν θα χρεοκοπούσαμε.

Κλασικό παράδειγμα είναι η Ιαπωνία που έχει 240% δημόσιο χρέος το 95% του οποίου είναι εσωτερικό κι έτσι δεν υπάρχει περίπτωση να χρεοκοπήσει.