Ξεκινά η εποχή της τραπεζικής απορρύθμισης

14/12/2019

Του Patrick Jenkins

Όσα έγιναν και δημιούργησαν πολύ ασφαλέστερες τράπεζες μετά την κρίση τίθενται πλέον εν αμφιβόλω, λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Τα πρώτα σημάδια και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στον ορίζοντα.

Η μεγάλη παγκόσμια απορρύθμιση έχει ξεκινήσει. Τα σημάδια είναι έως τώρα ανεπαίσθητα, αλλά η προηγούμενη εβδομάδα αποκάλυψε τέσσερις αποδείξεις ότι ΗΠΑ και Ευρώπη ετοιμάζονται να διαγωνιστούν στην χαλάρωση των ρυθμίσεων στις τράπεζες, απειλώντας την συντονισμένη παγκόσμια προσέγγιση που βοήθησε να γίνει το διεθνές τραπεζικό σύστημα ασφαλέστερο την δεκαετία που ακολούθησε την χρηματοπιστωτική κρίση.

Τεκμήριο Ένα: Πριν από μια εβδομάδα, ο Βλάντις Ντομπρόβσκις, ο υπεύθυνος Επίτροπος για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, προειδοποίησε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα διατηρήσει μετά το Brexit πλήρη πρόσβαση αγοράς στους Ευρωπαίους πελάτες μόνο αν οι κανόνες του παραμείνουν «αντίστοιχοι» -ή στενά ευθυγραμμισμένοι- με αυτούς της ΕΕ των 27. Οι Βρυξέλλες έχουν ξαναδιατυπώσει αντίστοιχες θέσεις. Αυτή τη φορά, όμως, υπήρχε μια περισσότερο ξεκάθαρη απορρυθμιστική ατζέντα. Η πρόσβαση στην αγορά, εξήγησε, θα εξαρτάται από το ότι «δεν θα ξεκινήσει να εμπλέκεται σε κάποιου είδους απορρύθμιση».

Η απορρύθμιση θα μπορούσε πράγματι να είναι προοπτική μετά τη νίκη του Μπόρις Τζόνσον στις εκλογές αυτής της εβδομάδας. Δεν είναι όμως βεβαιότητα. Αντίθετα, η ιστορία δείχνει ότι η Μεγάλη Βρετανία τείνει να βελτιώνει κανόνες από την Ευρώπη και στην πραγματικότητα υπήρξε ο αρχιτέκτονας πολλών ρυθμίσεων που έγιναν από τις Βρυξέλλες. Πρωτοβουλίες απορρύθμισης είναι εξίσου πιθανό να προέλθουν από την ΕΕ.

Το τεκμήριο δυο, ακολούθησε την Τρίτη, όταν η UniCredit, η μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας ανακοίνωσε ότι θα υπάρξει σημαντικό χρηματοπιστωτικό όφελος από μικροδιορθώσεις που έγιναν στους νέους κεφαλαιακούς κανόνες. Η ιταλική τράπεζα είναι η πρώτη που προσδιόρισε ποσοτικά την κεφαλαιακή ανακούφιση που δημιουργήθηκε από την ντιρεκτίβα CRD5 της ΕΕ για τις τράπεζες, η οποία σχετίζεται με την επικαιροποίηση των παγκόσμιων κανόνων για τον κλάδο (Basel IV), τους οποίους υποτίθεται ότι εφάρμοζε η CRD5.

Επιτρέποντας στις τράπεζες να χρησιμοποιήσουν μορφές χρέους, όχι απλά ίδια κεφάλαια, ως τμήμα των κεφαλαιακών υπολογισμών, το αντίκτυπο των αλλαγών μετριάστηκε. Μόνο 52% του κεφαλαίου «Pillar 2» που είναι συγκεκριμένο σε κάθε ίδρυμα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κεφάλαιο. Αυτό ήταν συγκεκριμένο όταν ενεργοποιήθηκε η CRD5 τον Απρίλιο. Δεν ήταν ξεκάθαρο έως τώρα πως θα περάσει στις τράπεζες.

Στην περίπτωση της UniCredit, σημαίνει 0,8% ποσοστιαίες μονάδες μείωση στις απαιτήσεις για «core equity». Μετά την ανακοίνωση της, αναλυτές της Morgan Stanley υπολόγισαν ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα κερδίσουν, κατά μέσο όρο, 0,9 ποσοστιαίες μονάδες κεφαλαιακής ανακούφισης. Αυτό αντισταθμίζει την αύξηση κατά 1,1 μονάδα της Basel IV, ένα ξεκάθαρο σημάδι ότι το εκκρεμές του ρυθμιστικού κεφαλαίου κινείται προς τα πίσω. Οι αναλυτές προβλέπουν μια σειρά πανομοιότυπων επαναγορών σε όλο τον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο.

Τεκμήριο Τρία: Ο Ράντι Γκουάρλες, ο κυβερνήτης της FED που είναι υπεύθυνος για τις χρηματοπιστωτικές ρυθμίσεις και επικεφαλής του ανώτατου παγκόσμιου οργάνου εποπτείας, του Financial Stability Board, είπε σε ακρόαση στο Κογκρέσο την Τετάρτη ότι τα συνολικά κεφαλαιακά επίπεδα των αμερικανικών τραπεζών δεν πρέπει να αυξηθούν, παρά τις επιπλέον απαιτήσεις της Basel IV. «Δεν πιστεύουμε ότι το συνολικό επίπεδο απορρόφησης ζημιών πρέπει να αυξηθεί», είπε σε παρατηρήσεις που υπονόησαν ότι θα βρεθούν τρόποι να αντισταθμιστούν οι αυξημένες απαιτήσεις για τα βασικά κεφάλαια.

Το τεκμήριο τέσσερα είναι μια μικρή, αλλά σημαντική πρωτοβουλία για την οποία πιέζουν τράπεζες όπως η Deutsche Bank και HSBC (και ακούγεται με συμπάθεια από ορισμένους Ευρωπαίους ρυθμιστές), να παραχωρηθεί σε περιβαλλοντικά φιλικές επενδύσεις ελαφρύτερος κεφαλαιακός χειρισμός. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι ένα κρίσιμο θέμα αλλά η παροχή κινήτρων για πράσινες χρηματοδοτήσεις με αυτό τον τρόπο δείχνει ως συνταγή για στρεβλή ανάληψη ρίσκου.

Κάθε ένα ξεχωριστά, όλα τα παραπάνω μπορεί απλά να υπονοούν «πραγματισμό». Οι τράπεζες είναι πολύ ασφαλέστερες απ’ ότι το 2008. Τα κεφαλαιακά επίπεδα έχουν αυξηθεί έως δέκα φορές την περασμένη δεκαετία.

Υπάρχουν όμως καθαρά σημάδια ότι Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον κοιτούν η μια την άλλη με υποψία, δημιουργώντας φόβους στην επιτροπή της Βασιλείας (Basel Committee on Banking Supervision) που έγγραψε τους κεφαλαιακούς κανόνες, ότι η παγκόσμια εναρμονισμένη προσέγγιση των ρυθμίσεων μπορεί να καταρρεύσει.

Η πίεση του ανταγωνισμού για απορρύθμιση δεν μπορούσε να έρθει σε χειρότερη στιγμή. Οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες, από το Brexit ως το Χονκ Κονγκ, απειλούν την οικονομική σταθερότητα. Οι επιθετικές πολιτικές του πρόεδρου Τραμπ και η εγχώρια κινεζική επιβράδυνση πληγώνουν την παγκόσμια ανάπτυξη. Και στις χρηματαγορές, οι φούσκες ενεργητικού παραμένουν ώριμες για σκάσιμο, καθώς η ποσοτική χαλάρωση και τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια έχουν φουσκώσει τις αξίες των πάντων, από τις τιμές των κατοικιών έως τους στόχους των private equity.

Αν σε αυτή τη συγκυρία αποτύχουμε να προστατεύσουμε την εύρωστη και εναρμονισμένη παγκόσμια προσέγγιση στην τραπεζική ρύθμιση, η ιστορία πιθανότατα θα μας κρίνει σκληρά.

Πηγή