Οι ΗΠΑ θέλουν την Τουρκία στο ΝΑΤΟ

3/5/2021

Στις σελίδες του γερμανικού Τύπου οι προσπάθειες επαναπροσέγγισης ΗΠΑ-Τουρκίας και το αδιέξοδο στην άτυπη πενταμερή για την επίλυση του Κυπριακού στη Γενεύη.

«Η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από τις ΗΠΑ οδηγεί σε νέο ναδίρ τις σχέσεις Ουάσιγκτον και Άγκυρας. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε και η Τουρκία θα ήθελαν να βαθύνει ακόμα περισσότερο το χάσμα που χωρίζει τις δύο χώρες», γράφει η Frankfurter Allgemeine Zeitung σε άρθρο με τίτλο «Οι ΗΠΑ θέλουν να κρατηθεί η Τουρκία στο ΝΑΤΟ». Η εφημερίδα της Φρανκφούρτης παρατηρεί: «Οι δύο εταίροι στη νατοϊκή συμμαχία θα πρέπει να βρουν τρόπους διαχείρισης των διμερών σχέσεων όταν τους χωρίζουν διαφορετικά συμφέροντα, διότι δεν μπορούν πια να βασίζονται στο πλαίσιο της διατλαντικής συμμαχίας όπως στο παρελθόν.

Για την Τουρκία η σχέση με την Ευρώπη είναι σημαντικότερη από ό,τι με τις ΗΠΑ. Γιατί η Ευρώπη είναι με διαφορά ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος και επενδυτής στην Τουρκία. Σε συμβολικό, ωστόσο, επίπεδο η Αμερική παραμένει κορυφαίος εταίρος της Τουρκίας. Η Άγκυρα συνδέεται στρατιωτικά με τις ΗΠΑ, αλλά και μέσω των τουρκικών ελίτ, οι οποίες διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με την Αμερική.

Στις στενές σχέσεις ωστόσο θα υπάρξει ρήξη σε περίπτωση που η Τουρκία παραμείνει οριστικά αποκλεισμένη από το πρόγραμμα των F-35. Γεγονός πάντως είναι ότι η Τουρκία εξαρτάται από τις ΗΠΑ περισσότερο από το αντίθετο, μιας και η Άγκυρα χρειάζεται μακροπρόθεσμα ένα λιμάνι ασφαλείας, το οποίο μόνο το ΝΑΤΟ είναι σε θέση να διασφαλίσει.

Ας μη ξεχνάμε ότι σε βασικά σημεία ταυτίζονται τα συμφέροντα των δύο χωρών, όπως τις κοινές αποστολές του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση διενέξεων σε τρίτες χώρες, τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας και τη γενικότερη χάραξη κοινής αμυντικής στρατηγικής.

Παρόλα αυτά το τελευταίο διάστημα οι διενέξεις μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας απειλούν να δυναμιτίσουν το κοινό θεμέλιο. Έτσι, για παράδειγμα, η Τουρκία ζητά μετά την αντιπαράθεση για τους ρωσικούε S-400 κάθε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ να αποφασίζει αυτόνομα για τις αγορές όπλων. Τη στιγμή που το Πεντάγωνο ποντάρει σε κουρδικές δυνάμεις προσκείμενες στο PKK στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, αλλά και στη εμβάθυνση μιας εταιρικής σχέσης με την Ελλάδα στον τομέα της ασφάλειας στην ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία δεν βλέπει πια τις ΗΠΑ ως χώρα που εγγυάται την ασφάλειά της.

Για την αντιμετώπιση των διαφορών σε ακανθώδη ζητήματα, ο πρόεδρος Μπάιτεν αναζητεί ένα αποτελεσματικό τρόπο διαχείρισης έτσι ώστε να κρατήσει τη Τουρκία στο ΝΑΤΟ. Πάντως τη μεγαλύτερη διένεξη μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκία ενδέχεται να πυροδοτήσει η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να ενισχύσει τη Δημοκρατία διεθνώς και να τα βάλει με αυταρχικούς ηγέτες».

Η «παγωμένη διένεξη» της Κύπρου

«Όταν για μια ακόμα φορά οδηγούνται σε αδιέξοδο διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού αυτό δεν αποτελεί είδηση, ούτε καν έκπληξη», σχολιάζει η taz με τίτλο «Η παγωμένη διένεξη». Η εφημερίδα του Βερολίνου παρατηρεί: «Η διένεξη έχει πλέον αποκρυσταλλωθεί με τις δύο πλευρές να έχουν, κατά κάποιο τρόπο, βολευτεί με τη παρούσα κατάσταση. Τίποτα δεν δείχνει ότι αυτό θα αλλάξει τα επόμενα χρόνια. Και οι δύο πλευρές έχουν πολλά να χάσουν: οι Ελληνοκύπριοι την αποκλειστικότητα εκπροσώπησης της Κύπρου στην ΕΕ και η Τουρκία τις αξιώσεις της ως μεσαίου μεγέθους στρατιωτική δύναμη.

Υπήρξαν, ωστόσο, στο παρελθόν στιγμές όπου οι δύο κοινότητες πέρασαν ξυστά από μια επίλυση, όπως πχ. το 2004 όταν οι Ελληνοκύπριοι τορπίλισαν την τελευταία στιγμή το σχέδιο Ανάν. Από τότε σκλήρυνε η στάση των Τουρκοκυπρίων και λόγω της επιρροής της Άγκυρας, η οποία δεν θέλει πια να ακούσει για ομοσπονδιακή λύση, επιδιώκοντας δύο ανεξάρτητα κράτη αδιαφορώντας για όλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Οι προσπάθειες του διεθνούς οργανισμού για μια επίλυση θα συνεχιστούν.

Τις τελευταίες δεκαετίες όμως δημιουργήθηκαν στη Κύπρο δύο παράλληλες κοινωνίες, οι οποίες έχουν ελάχιστες σχέσεις μεταξύ τους. Οι κάτω των 50 δεν γνωρίζουν τίποτα άλλο από δύο διαιρεμένες κοινότητες στο νησί. Προφανώς για αυτό ρεαλιστικές φωνές τάσσονται υπέρ της αναγνώρισης αυτής της πραγματικότητας και την αποδοχή του status quo. Όμως αυτό θα συνεπάγονταν νίκη εθνικιστικών απόψεων σε βάρος ενός οράματος για μια κοινή και αλληλέγγυα προσπάθεια επίλυσης. Εκτός αυτού θα αποτελούσε παραδοχή ότι στη Κύπρο δεν ευδοκιμεί η σύνεση».

Πηγή Deutsche Welle