2/7/2018
Εμφανώς βελτιωμένο το κλίμα στη χώρα, που κινείται σε τροχιά εξόδου από την κρίση. Η αφύπνιση της κτηματαγοράς, ο τουρισμός και η αναζήτηση ευκαιριών. Πονοκέφαλος οι τράπεζες, τα υψηλά πλεονάσματα και η ανεργία.
Ο Αλέξης Πανταζής ξεκίνησε να πουλάει ηλεκτρονικά ασφάλειες αυτοκινήτων στην κορύφωση της ελληνικής οικονομικής κρίσης -όταν οι πελάτες ήταν φοβισμένοι και πιεσμένοι, και πολλοί είχαν τη δυνατότητα να ασφαλίζουν το αυτοκίνητό τους μόνο για λίγους μήνες κάθε φορά.
Σήμερα, ο συνιδρυτής της Hellas Direct και πρώην τραπεζίτης της Goldman Sachs παρακολουθεί τη συμπεριφορά των οδηγών και βλέπει σημάδια που δείχνουν ότι μετά από οκτώ χρόνια ύφεσης, η χτυπημένη οικονομία της Ελλάδας ξαναπαίρνει ζωή.
«Η διάθεση είναι πιο ανεβασμένη σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα. Ο κόσμος οδηγεί περισσότερο τα αυτοκίνητά του και ξοδεύει περισσότερα», είπε ο κ. Πανταζής. «Το γεγονός ότι ανανεώνουν συμβόλαια για μεγαλύτερες περιόδους δείχνει ότι νιώθουν πιο σίγουροι για το μέλλον».
Με την πολυαναμενόμενη συμφωνία για την ελάφρυνση του χρέους να έχει κλείσει τον προηγούμενο μήνα, η Ελλάδα οδεύει προς ένα ακόμη ορόσημο: Την αναμενόμενη επίσημη έξοδο στις 20 Αυγούστου από ένα σετ τριών διεθνών προγραμμάτων διάσωσης, που επέβαλαν πρωτοφανή μέτρα λιτότητας. Το γεγονός κάνει τους οικονομολόγους και τους επιχειρηματίες προσεκτικά αισιόδοξους όσον αφορά τις προοπτικές μέτριας ανάκαμψης.
«Υπάρχει ένα θετικό αφήγημα σε αυτό το σημείο», είπε ο Γιώργος Παγουλάτος, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Τα περιουσιακά στοιχεία υποτιμήθηκαν έντονα, τα εργατικά κόστη έχουν υποχωρήσει και πολλές μεταρρυθμίσεις έγιναν -όλα αυτά σε μία χώρα με περιορισμένο συναλλαγματικό κίνδυνο».
Το πακέτο ελάφρυνσης του χρέους έχει δώσει ώθηση στην εμπιστοσύνη για τη βιωσιμότητα των τεράστιων υποχρεώσεων της χώρας, αντίστοιχων με σχεδόν το 180% του ΑΕΠ. Η Αθήνα κέρδισε επέκταση ωριμάνσεων σε δάνεια αξίας περίπου 100 δις ευρώ, περαιτέρω περίοδο χάριτος μέχρι το 2032 πριν να πρέπει να πληρώσει τόκους ή κεφάλαιο και ένα τελευταίο πακέτο μετρητών διάσωσης ύψους 15 δις ευρώ, τμήμα του οποίου θα χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των ταμειακών αποθεμάτων της χώρας.
«Υπάρχει μια αίσθηση σαφήνειας σχετικά με το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα της συμφωνίας χρέους», είπε ο κ. Παγουλάτος. «Σήμερα έχουμε ένα χώρο να αναπνέουμε μεγαλύτερο από μία δεκαετία… Αυτό πρέπει να βοηθήσει στην προσέλκυση επενδύσεων».
Για μία χώρα που σχεδόν βγήκε από το ευρώ το 2015, όπου οι τράπεζες και οι εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι ακόμη περιορισμένες λόγω των capital controls, υπάρχουν κάποιες ενθαρρυντικές ενδείξεις. Οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις έχουν αυξηθεί, με αποτέλεσμα τη δραματική αύξηση των φορολογικών εσόδων, ενώ η αντίθεση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχει περιοριστεί.
Οι διορίες έχουν επιτευχθεί καθώς οι αξιωματούχοι της αριστερής κυβέρνησης υπό τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν δείξει μεγαλύτερη προθυμία να συνεργαστούν με τους θεσμούς από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Η αλλαγή στη συμπεριφορά της κυβέρνησης, σε συνδυασμό με την αυστηρή εποπτεία μετά το πρόγραμμα διάσωσης από τους δανειστές, τροφοδοτούν τις ελπίδες ότι μία δυνητική υποχώρηση στις μεταρρυθμίσεις μπορεί να αποφευχθεί.
H οικονομία προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 1,9-2% φέτος και με παρόμοια ποσοστά μέχρι το 2022, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΕΕ, οδηγούμενη από την αυξημένη κατανάλωση και την πολυαναμενόμενη ανάκαμψη στις εγχώριες και ξένες επενδύσεις.
Συγκεκριμένα, οι ενισχυμένες ξένες επενδύσεις αφορούν κυρίως την αγορά ακινήτων της Αθήνας, τόσο εμπορικά όσο και οικιστικά, όπου οι τιμές έχουν υποχωρήσει κατά μέσο όρο περισσότερο από 40% από το 2010.
«Δεν πρόκειται πια για funds τα οποία ασχολούνται με "πιεσμένα" assets, που συνήθως επισκέπτονται την Ελλάδα. Βλέπουμε κανονικούς επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων μεγάλων διεθνών ονομάτων και κάποιες σοβαρές προσφορές για ακίνητα», είπε ο Χρήστος Βλάχος, οικονομολόγος με έδρα την Αθήνα. «Οι τράπεζες είναι υπό πίεση να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους, επιλύοντας ταχύτερα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Έχουν αρχίσει να προχωρούν ενεργά σε κατασχέσεις και έτσι περισσότερα ακίνητα βγαίνουν στην αγορά».
Με τον τουρισμό να χτυπάει ρεκόρ τη φετινή καλοκαιρινή σεζόν, περισσότερα τετράστερα ξενοδοχεία οικογενειακών επιχειρήσεων προσελκύουν ντόπιους και ξένους αγοραστές. Στον αγροβιομηχανικό τομέα, αποτελεσματικές μονάδες επεξεργασίας τροφίμων που έχουν έλλειψη από μετρητά εξετάζονται από εταιρείες private equity. Αρκετά νέα ελληνικά venture capitals ψάχνουν για υποσχόμενα τεχνολογικά startups.
Ωστόσο, οι προοπτικές δεν είναι το ίδιο καλές για τους παραδοσιακούς παραγωγούς και για πολλές μικρές επιχειρήσεις μεταποίησης που δεν έχουν κεφάλαια να επενδύσουν. «Δεν πρόκειται να υπάρξει μία ταχεία ανάκαμψη (V-shape), με βελτίωση σε όλους τους τομείς», είπε ο κ. Πανταζής.
Η μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη θα ήταν υψηλότερη, λένε οι αναλυτές, αν δεν υπήρχε η δέσμευση της κυβέρνησης στους δανειστές για διατήρηση πρωτογενών πλεονασμάτων -εξαιρουμένων των αποπληρωμών κεφαλαίου και τόκων του χρέους-, ύψους 3,5% του ΑΕΠ για ακόμη πέντε χρόνια. Το τελευταίο δημοσιονομικό σχέδιο της Αθήνας έχει πιο φιλόδοξους στόχους, με αποκορύφωμα ένα 5,2% πλεόνασμα το 2022.
Άλλη μία δυσκολία είναι οι ελληνικές τράπεζες. Με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να είναι κατά μέσο όρο περισσότερο από 35%, είναι απελπισμένα πιεσμένες για ρευστότητα. «Οι προβλέψεις [για τα NPLs] είναι σε υψηλά επίπεδα και οι καταθέσεις που άφησαν τις τράπεζες στην αποκορύφωση της κρίσης ανακάμπτουν με μάλλον απογοητευτικό ρυθμό. Έχουμε προβλήματα με την παροχή κεφαλαίου κίνησης για τις αναπτυσσόμενες εταιρείες, πόσο μάλλον με τα νέα δάνεια», είπε ανώτερος τραπεζίτης στην Αθήνα.
Και οι ελπίδες για άλμα στις καταναλωτικές δαπάνες θα μπορούσαν να αποδειχθούν άστοχες, με δεδομένο ότι η Ελλάδα έχει συμφωνήσει σε νέες περικοπές στις συντάξεις το 2019. Το 2020 θα μειωθεί το αφορολόγητο, επηρεάζοντας περισσότερο από ένα εκατομμύριο νοικοκυριά.
Τα ελληνικά νοικοκυριά ακόμη δίνουν αγώνα για να τα βγάλουν πέρα: Περίπου 35% του πληθυσμού κινδύνευε από φτώχεια πέρυσι, σημειώνοντας οριακή υποχώρηση από το 36% του 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία. Το ποσοστό ανεργίας, λίγο πάνω από το 20%, είναι περίπου τρεις φορές περισσότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
«Τα συνταξιοδοτικά και φορολογικά μέτρα θα είναι πλήγμα στο διαθέσιμο εισόδημα που ήδη έχει πιεστεί», είπε η Μιράντα Ξαφά, ερευνήτρια του Centre for International Governance Innovation. «Το ποσοστό ανεργίας υποχωρεί αργά και το μεγαλύτερο ποσοστό νέων θέσεων εργασίας αφορούν μερική απασχόληση, που μπορεί να μη βγάζει τις οικογένειες από τη φτώχεια».
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου