Ο διχασμός στην ΕΚΤ και τα μαύρα και κόκκινα στυλό!

27/9/2019

Tου Martin Arnold

Τέσσερις διαφορετικές γραμμές υπήρξαν στην κρίσιμη συνεδρίαση της ΕΚΤ, που αποφάσισε το τελευταίο πακέτο νομισματικής χαλάρωσης. Ποιοι επιτέθηκαν ανοικτά στον Μάριο Ντράγκι και ποιοι τον στήριξαν. Το χαλί που έστρωσε στην Κρ. Λαγκάρντ και η δύσκολη συνέχεια.

Ο Mario Draghi έκανε ειδική έκκληση στα άλλα μέλη του συμβουλίου της Κεντρικής Τράπεζας, τα οποία κάθονταν στο τραπέζι που είχε σχήμα δαχτυλιδιού στον 41ο όροφο της έδρας της στη Φρανκφούρτη, καθώς ολοκληρωνόταν η προτελευταία συνάντηση της οποίας προεδρεύει.

Ο 72χρονος Ιταλός έκανε έκκληση να μη διαρρεύσουν στα μέσα ενημέρωσης off the record ενημερώσεις που ασκούν κριτική στο φιλόδοξο πακέτο νομισματικής τόνωσης που είχαν μόλις αποφασίσει. «Μην ανησυχείς», απάντησε ο Ολλανδός κεντρικός τραπεζίτης Klaas Knot, σύμφωνα με αρκετούς παριστάμενους, εκείνη τη μέρα. «Θα μιλήσω επίσημα».

Αυτό που ακολούθησε ήταν μια από τις σφοδρότερες αντιδράσεις από μέλη του συμβουλίου κατά οποιασδήποτε πολιτικής είχε παρουσιάσει ο κος Draghi τα οκτώ χρόνια που βρίσκεται στο τιμόνι της ΕΚΤ, λίγες εβδομάδες πριν παραδώσει στην Christine Lagarde.

Τις δύο εβδομάδες μετά τη συνάντηση, οι επικεφαλής της γερμανικής, της γαλλικής, της ολλανδικής και της αυστριακής κεντρικής τράπεζας έχουν δημόσια αντιταχθεί στα τελευταία μέτρα της ΕΚΤ, που περιλαμβάνουν τη μείωση των επιτοκίων στο ιστορικό χαμηλό του -0,5% και την επανεκκίνηση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης με τις αγορές ομολόγων.

Αυτή την εβδομάδα, η Sabine Lautenschläger, αντιπρόσωπος της Γερμανίας στο εκτελεστικό συμβούλιο της ΕΚΤ, έγινε το κεντρικό πρόσωπο του διχασμού, παραιτούμενη δύο χρόνια πριν λήξει η θητεία της. Πρόσφατα δήλωσε την αντίθεσή της με την πολιτική της ΕΚΤ.

Αθροιστικά οι τέσσερις χώρες των οποίων οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν ανοικτά δηλώσει την αντίδρασή τους αντιστοιχούν σε πάνω από 50% του ΑΕΠ της ευρωζώνης, κάτι που δημιουργεί δυνητικά ερωτήματα για τη νομιμότητα της απόφασης της ΕΚΤ. Αυτό δεν έχει πολλή σημασία στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, όπου τα μέλη μετέχουν ως ανεξάρτητοι και όχι ως εθνικοί αντιπρόσωποι και επίσημες ψηφοφορίες γίνονται σπάνια.

Ο κος Draghi, που κρατούσε σημειώσεις χρησιμοποιώντας μαύρα και κόκκινα στυλό για τις διαφορετικές απόψεις στο συμβούλιο, τις οποίες έχει ακόμα, είπε μετά στα μέσα ενημέρωσης ότι υπήρξε αρκετά «καθαρή πλειοψηφία» υπέρ της απόφασης, για να μη χρειάζεται ψηφοφορία.

Άνθρωποι που πήραν μέρος στη συνάντηση λένε ότι έως και εννέα από τα 25 μέλη εξέφρασαν επιφυλάξεις για στοιχεία του πακέτου και επτά εξ αυτών ξεκάθαρα εξέφρασαν τη διαφωνία τους.

Οι βαθιές διαφωνίες εντός των ανώτατων κλιμακίων της ΕΚΤ εγείρουν σημαντικά ερωτήματα. Κάνει αυτός ο διαχωρισμός περισσότερο δύσκολη την περαιτέρω νομισματική χαλάρωση; Μπορεί η κα Lagarde που έστειλε σήμα ότι στηρίζει τη στρατηγική του Draghi να γεφυρώσει το χάσμα; Θα αναγκαστεί να αλλάξει πορεία;

«Ο Draghi χαράσσει το μονοπάτι για τη Lagarde, θέτοντας ξεκάθαρα τις επιλογές», δήλωσε η Danae Kyriakopoulou, επικεφαλής οικονομολόγος στην think tank OMFIF, που εστιάζει στις κεντρικές τράπεζες. «Η πολιτική αντίδραση που αρχίζουμε να βλέπουμε θα είναι κάτι που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η Lagarde».

Η αντίδραση στην τελευταία απόφαση της ΕΚΤ δεν είναι πουθενά αλλού ισχυρότερη απ’ ό,τι στη Γερμανία. Ο Jens Weidmann, επικεφαλής της γερμανικής Bundesbank, δήλωσε την επόμενη ημέρα της συνάντησης της ΕΚΤ ότι το παράκανε και οι πολιτικές της μπορεί να βλάψουν αποταμιευτές και συνταξιούχους.

Έκανε τα σχόλια στην Bild Zeitung, μια γερμανική tabloid εφημερίδα που διεξάγει καμπάνια κατά των αρνητικών επιτοκίων και περιέγραψε τον πρόεδρο της ΕΚΤ ως «Count Draghila», που απομυζά χρήμα από τους τραπεζικούς λογαριασμούς των αποταμιευτών.

Ο κος Weidmann αντιτάχθηκε στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ επί της αρχής από τότε που ξεκίνησε, πριν από τέσσερα χρόνια. Δήλωσε στην Bild ότι «θα κάνει ό,τι μπορεί για να εξασφαλίσει ότι δεν θα καθυστερήσουν οι αυξήσεις επιτοκίων περισσότερο απ' όσο χρειάζεται».

Άνθρωποι με γνώση των συζητήσεων, είπαν ότι ο Weidmann υποστήριξε τη μείωση των επιτοκίων και επίσης ότι δεν ανέφερε ότι αντιτίθεται στην απόφαση να δοθεί στις τράπεζες μερική εξαίρεση από τα αρνητικά επιτόκια για τις καταθέσεις τους στην κεντρική τράπεζα μέσω του συστήματος «διαβάθμισης». Αυτό εξέπληξε αξιωματούχους της ΕΚΤ, καθώς η πολιτική «διαβάθμισης» θα βοηθήσει τις γερμανικές τράπεζες να αποφύγουν το να περάσουν το κόστος στους καταθέτες. Η Bundesbank αρνήθηκε να σχολιάσει.

Ποιοι διαφωνούν επί της αρχής

Jens Weidmann, Sabine Lautenschläger

Ποιοι διαφωνούν με το timing

Benoît Cœuré, Madis Muller, François Villeroy de Galhau, Klaas Knot, Robert Holzmann

Διστακτικοί υποστηρικτές

Luis de Guindos, Yves Mersch

Υποστηρικτές

Mario Draghi, Philip Lane, Pierre Wunsch, Gabriel Makhlouf, Yannis Stournaras, Pablo Hernández de Cos, Ignazio Visco, Constantinos Herodotou, Ilmars Rimsevics, Vitas Vasiliauskas, Gaston Reinesch, Mario Vella, Carlos Costa, Bostjan Vasle, Peter Kazimir, Olli Rehn.

Πολλοί από τους άλλους επικριτές των μέτρων χαλάρωσης ακολουθούν μια λιγότερο άκαμπτη προσέγγιση, υποστηρίζοντας ότι οι αγορές ομολόγων είναι υπερβολικές αυτή τη στιγμή, δεδομένων των ήδη εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων.

Ο διοικητής της γαλλικής κεντρικής τράπεζας François Villeroy de Galhau δήλωσε αυτή την εβδομάδα: «Πιστεύω ότι δεν χρειάζονται τώρα περαιτέρω αγορές, δεδομένου του πόσο χαμηλά είναι τόσο τα μακροπρόθεσμα όσο και η απόκλιση από τα βραχυπρόθεσμα». Ο Εσθονός κεντρικός τραπεζίτης Madis Müller και το μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου Benoît Cœuré έκαναν παρόμοια σχόλια κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της ΕΚΤ.

Άλλοι που εξέφρασαν αμφιβολίες στη συνεδρίαση ήταν ο Yves Mersch και ο Luis de Guindos, αμφότεροι μέλη του εκτελεστικού συμβουλίου. Ο πρώτος εξέφρασε επιφυλάξεις για την επανέναρξη του QE, ενώ ο δεύτερος ανησυχούσε για το αντίκτυπο της μείωσης των επιτοκίων στο τραπεζικό σύστημα. Αμφότεροι εντέλει συμφώνησαν να στηρίξουν το πακέτο.

Οι διχασμοί δίνουν επιπλέον σημασία στην επιλογή του Βερολίνου για το ποιος θα αντικαταστήσει τη Lautenschläger και το εάν επιλέξει ένα άλλο «γεράκι» ή κάποιον περισσότερο υποστηρικτικό στη νομισματική χαλάρωση. «Αυτή είναι μια ευκαιρία να γιατρευτούν κάποιες από τις πληγές», είπε η Katharina Utermöhl, επικεφαλής οικονομολόγος στη γερμανική ασφαλιστική Allianz.

Η Angela Merkel, η Γερμανίδα καγκελάριος, έστειλε ένα συμβιβαστικό μήνυμα αυτή την εβδομάδα, δηλώνοντας ότι οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης πρέπει να κάνουν περισσότερα σε ό,τι αφορά τις δομικές μεταρρυθμίσεις και τη δημοσιονομική πολιτική για να αφαιρέσουν πίεση από την ΕΚΤ. «Το πολιτικό καθήκον που έχουμε, φυσικά, είναι να μην υπερφορτώσουμε τη νομισματική πολιτική», είπε.

Αξιωματούχοι της ΕΚΤ απέρριψαν την ιδέα ότι οι διχασμοί θα αποτρέψουν περαιτέρω μέτρα χαλάρωσης.

Κάποιοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ο Draghi εν μέρει «πυροβόλησε» ώστε να βοηθήσει να μειωθεί η πίεση στη διάδοχό του, η οποία σε διαφορετική περίπτωση θα έπρεπε να δώσει μάχη από την πρώτη της μέρα στη δουλειά. Άλλοι, όμως, λένε ότι οι σφοδροί διχασμοί στο Συμβούλιο υπονομεύουν τον αντίκτυπο του πακέτου χαλάρωσης, πιέζοντας υψηλότερα τα επιτόκια μετά το συμβούλιο καθώς οι traders στοιχηματίζουν ότι είναι λιγότερο πιθανή μια περαιτέρω μείωση επιτοκίου.

Αυτό μαζί με την ανάγκη να υπερασπιστεί την αξιοπιστία της ΕΚΤ κάνουν προτεραιότητα για τη Lagarde το να ξαναχτίσει τη συναίνεση. «Εντέλει ο Draghi έχει πιθανότατα κάνει τη ζωή της Christine Lagarde ευκολότερη, βάζοντας όλα τα θέματα στο τραπέζι πριν ξεκινήσει», υποστήριξε ο Olivier Blanchard, που ήταν επικεφαλής οικονομολόγος στο ΔΝΤ υπό τη Lagarde και τώρα καθηγητής στο Peterson Institute for International Economics.

«Ακόμα και έτσι, όμως, κληρονομεί μια πραγματικά δύσκολη κατάσταση, στην οποία είναι ξεκάθαρο ότι η νομισματική πολιτική -τόσο η συμβατική, όσο και αντισυμβατική-, δεν έχει πολύ χώρο για να ελιχθεί».

Πηγή