Ο Πάουελ μπορεί να βγει νικητής στην κόντρα με Τραμπ

2/11/2019

Της Gillian Tett

Η τρίτη φετινή μείωση επιτοκίων δεν πρέπει να εκληφθεί ως υποχώρηση της Fed μπροστά στις απειλές Τραμπ. Γιατί αναμένεται να κλιμακωθεί η διαμάχη του Αμερικανού προέδρου με την κεντρική τράπεζα. Τα κρυφά όπλα του Πάουελ και η «ασπίδα» του νόμου.

Οικονομολόγοι από το πανεπιστήμιο Duke και το London Business School δημοσίευσαν πρόσφατα έρευνα για το άλλοτε αδιανόητο – αλλά σήμερα επίκαιρο – ερώτημα: πόσο αντίκτυπο έχει στις αγορές μια προεδρική επίθεση στη Fed μέσω του Twitter;

H απάντηση μας δίνει λόγους να ελπίζουμε και να φοβόμαστε. Στα θετικά, ο αισθητός αντίκτυπος των εκκλήσεων του Ντόναλντ Τραμπ για πιο χαλαρή νομισματική πολιτική ήταν ως τώρα ήπιος, σύμφωνα με την έρευνα. Η απόδοση των προθεσμιακών συμβολαίων που είναι συνδεδεμένα με το επιτόκιο δανεισμού της Fed υποχώρησε κατά 0,3 μονάδες βάσης μετά από κάθε επίθεση, οδηγώντας σε μια συνολική πτώση 10 μονάδων βάσης μέχρι τώρα. Πρόκειται για μια τόσο μικρή μεταβολή που θα απογοήτευε τον κ. Τραμπ στην (απίθανη) περίπτωση που διάβαζε αυτή την έρευνα.

Αυτό που είναι λιγότερο ευχάριστο είναι ότι το γεγονός πως οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων κινήθηκαν έστω και λίγο μετά τα tweet του κ. Τραμπ δείχνει πως οι «αγορές δεν αντιλαμβάνονται τη Fed ως εντελώς ανεξάρτητο θεσμό που είναι απρόσβλητος στην πολιτική πίεση» υποστηρίζουν οι οικονομολόγοι. Με άλλα λόγια, έχει ήδη επέλθει πλήγμα.

Παρά τη μείωση επιτοκίων της Fed την Τετάρτη, η μάχη ανάμεσα στην κεντρική τράπεζα και τον κ. Τραμπ θα κλιμακωθεί, αντί να καταλαγιάσει, την επόμενη χρονιά.

Δύο είναι οι λόγοι για αυτό. Ένας προφανής παράγοντας είναι ότι ο Λευκός Οίκος ψάχνει απεγνωσμένα αποδιοπομπαίους τράγους για την τρέχουσα επιβράδυνση της αμερικανικής ανάπτυξης. Δημοσίως, ο κ. Τραμπ εμφανίζεται ενθουσιώδης: όταν έγινε γνωστό αυτή την εβδομάδα ότι η οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 1,9% το τρίτο τρίμηνο, ο πρόεδρος έγραψε στο Twitter: «H Σπουδαιότερη Οικονομία στην Ιστορία των ΗΠΑ!».

Ωστόσο, έχει καταγραφεί μεγάλη πτώση στις επενδύσεις και τις εξαγωγές. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιοφυΐα για να εντοπίσει την αιτία αυτής της ασθένειας: οι εμπορικοί πόλεμοι έχουν προκαλέσει μεγάλη αβεβαιότητα στο επιχειρηματικό outlook. Τούτο δεν πρόκειται να αλλάξει ακόμα και αν ο Λευκός Οίκος καταλήξει σε συμφωνία με την Κίνα, καθώς ελάχιστα στελέχη πιστεύουν ότι η συμφωνία θα διαρκέσει.

Από τη στιγμή που ο Λευκός Οίκος δεν θέλει να επιρρίψει την ευθύνη για μια επιβράδυνση στις δικές του πολιτικές, επιμένει ότι οποιαδήποτε αδυναμία αντανακλά το γεγονός ότι το κόστος δανεισμού στις ΗΠΑ είναι υψηλότερο από ότι στην Ευρώπη ή την Ιαπωνία, οδηγώντας υψηλότερα το δολάριο. Με άλλα λόγια, αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου θέλουν να χρησιμοποιήσουν τις μειώσεις επιτοκίων ως εργαλείο στον ευρύτερο γεωπολιτικό και εμπορικό πόλεμο ενόψει των εκλογών του 2020.

O δεύτερος λόγος για τον οποίο η μάχη θα γίνει πιθανότατα πιο σκληρή είναι πως οι αξιωματούχοι της Fed δύσκολα θα κάνουν παζάρια με τον κ. Τραμπ. Αυτό μπορεί να είναι κάτι που έρχεται σε σύγκρουση με την απόφαση που έλαβε η Fed αυτή την εβδομάδα να μειώσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης, για τρίτη φορά φέτος. Ωστόσο, η μείωση του επιτοκίου συνέβη σε πείσμα των συγκρούσεων με τον Τραμπ, όχι εξαιτίας αυτών.

Οι αξιωματούχοι της Fed πιστεύουν πραγματικά ότι η ανάπτυξη επιβραδύνεται – οι εμπορικοί πόλεμοι έχουν ακυρώσει μεγάλο μέρος του θετικού αντίκτυπου των φορολογικών περικοπών του 2017 – και θέλουν να αντισταθμίσουν τα ρίσκα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, υπονόησε την Τετάρτη πως δεν αναμένει νέα μείωση επιτοκίων σύντομα εκτός και αν υποχωρήσει η καταναλωτική δραστηριότητα. Δεν θέλει η πολιτική της Fed να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο στον νομισματικό και εμπορικό πόλεμο. Η στάση αυτή αντανακλά το κλίμα σιωπηλής αντίστασης που επικρατεί στο εσωτερικό της κεντρικής τράπεζας, όπου οι αξιωματούχοι είναι αποφασισμένοι να παλέψουν αυτό που ορισμένοι περιγράφουν ως «υπαρξιακή απειλή» για την ανεξαρτησία της.

Αλλά εγείρει και ένα άλλο, συχνά παραγνωρισμένο σημείο: την προσωπικότητα του κ. Πάουελ. Όταν διορίστηκε για πρώτη φορά πρόεδρος της Fed τον Φεβρουάριο του 2018, κάποιοι σχολιαστές αμφέβαλαν για το αν θα είχε το στομάχι να παλέψει. Είναι προσηνής και ορισμένες φορές υστερεί στην επικοινωνία.

Επιπλέον, ο κ. Πάουελ δεν είναι αναγνωρισμένος οικονομολόγος όπως άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες. Είναι ο πρώτος πρόεδρος της Fed εδώ και τέσσερις δεκαετίες χωρίς διδακτορικό στα οικονομικά, ενώ δεν έχει καν πτυχίο στα οικονομικά, καθώς είχε σπουδάσει νομικά. Είναι επίσης Ρεπουμπλικάνος – που είναι ο λόγος για τον οποίον τον επέλεξε ο κ. Τραμπ.

Αλλά η εκτίμηση αυτή παραβλέπει το γεγονός ότι ο κ Πάουελ έχτισε την καριέρα του (και τον πλούτο) του στον σκληρό κόσμο των εταιρειών private equity ως μεγαλοστέλεχος της Carlyle. Ανεξάρτητα από το αν είναι προσηνής ή όχι, έχει περισσότερη εμπειρία με επιθετικούς νταήδες από οποιονδήποτε πρόσφατο πρόεδρο της Fed. Ξέρει επίσης πώς να χρησιμοποιεί τον νόμο ως ασπίδα και όπλο – ειδικά τον νόμο του 1913 για τη Fed που προστατεύει την ανεξαρτησία της.

Ακριβώς επειδή ο κ. Πάουελ δεν είναι οικονομολόγος, και είναι πραγματιστής παρά ιδεολόγος, ακούει τους συναδέλφους του κεντρικούς τραπεζίτες και το προσωπικό της Fed. Αυτό τον έχει κάνει το ίδιο αποφασισμένο με αυτούς να δώσει μάχη για την ανεξαρτησία της Fed.

Αν η ανάπτυξη συνεχίσει να επιβραδύνεται, το έδαφος θα είναι πρόσφορο για κλιμάκωση της σύγκρουσης ανάμεσα στους κ.κ. Πάουελ και Τραμπ. Παραμένει ακόμα ανησυχητικά αβέβαιο ποιος θα βγει νικητής όσον αφορά τα επιτόκια και την ανεξαρτησία της Fed.

Τα λεφτά μου συνεχίζω να τα ποντάρω, οριακά, στον κ. Πάουελ, παρά τη μεταβολή της αγοράς κατά 10 μονάδες βάσης.

Πηγή