Αφγανιστάν: Το ΝΑΤΟ φεύγει. Τι απομένει;

16/4/2021

Ήταν η μεγαλύτερη νατοϊκή επιχείρηση. Η απόσυρση των αμερικανικών και συμμαχικών στρατευμάτων μέχρι τον Σεπτέμβριο αποτελεί σταθμό. Το μέλλον της χώρας παραμένει αβέβαιο.

«Δεν είναι το τέλος αλλά η αρχή ενός νέου κεφαλαίου» ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ για το Αφγανιστάν, κατά την ανακοίνωση της αποχώρησης των νατοϊκών στρατευμάτων, είκοσι χρόνια μετά την τρομοκρατική επίθεση στους Δίδυμους Πύργους. Η αποχώρηση των συμμαχικών στρατευμάτων αναμένεται να ξεκινήσει την 1η Μαΐου και να διαρκέσει λίγους μήνες.

Προς το παρόν στο Αφγανιστάν βρίσκονται στρατεύματα από 36 χώρες. Σύμφωνα με τον Γ. Στόλτενμπεργκ σε αυτά τα είκοσι χρόνια το τίμημα και για το ΝΑΤΟ ήταν οδυνηρό: Περίπου 3.500 στρατιώτες σκοτώθηκαν και άλλοι 20.000 τραυματίστηκαν. Οι ΗΠΑ συγκεκριμένα ανακοίνωσαν ότι στόχος είναι να αποχωρήσουν συμβολικά από το Αφγανιστάν μέχρι την 11η Σεπτεμβρίου. Ενδιαφέρον έχει ότι ο νέος υπ. Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν υπογράμμισε ότι η βία κάθε άλλο παρά έχει εξαλειφθεί. «Ωστόσο  ο πρόεδρος των ΗΠΑ μάς έχει αναθέσει μια νέα αποστολή, την απόσυρση από το Αφγανιστάν» πρόσθεσε ο πρώην στρατηγός χαρακτηρίζοντάς την «δύσκολο έργο». Σήμερα στο Αφγανιστάν βρίσκονται 2.500 Αμερικανοί στρατιώτες μαζί με άλλα 7.000 μέλη διεθνών αποστολών. Η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη είναι η Γερμανία με 1.000 στρατιώτες. Η Γερμανίδα υπ. Άμυνας Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ είχε δηλώσει ότι τα γερμανικά στρατεύματα θα αποχωρήσουν μαζί με τα αμερικανικά.

Αβεβαιότητα για την ειρηνευτική διαδικασία

Ωστόσο υπάρχουν και πολλές επικριτικές φωνές. «Φυσικά και αυτός ο τραγικός πόλεμος έπρεπε να τελειώσει μια μέρα. Αλλά το να εγκαταλείπουμε με αυτόν τον τρόπο τους Αφγανούς εταίρους μοιάζει με προδοσία» αναφέρει ο Βρετανός στρατηγός Τσάρλι Χέρμπερτ, πρώην σύμβουλος του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν. Στο μεταξύ εκπρόσωπος των Ταλιμπάν δήλωσε μέσω Twitter ότι επιθυμία τους είναι η τήρηση της συμφωνίας της Ντόχας, σύμφωνα με την οποία ο πρόεδρος Τραμπ είχε υποσχεθεί την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων την 1η Μαΐου. Μάλισταν απείλησαν ότι αν οι ξένες δυνάμεις δεν εγκαταλείψουν τη χώρα μέχρι τότε, τα προβλήματα θα είναι μεγαλύτερα. Για την ώρα πάντως αβέβαιη διαγράφεται η έκβαση της ειρηνευτικής διάσκεψης στις 24 Απριλίου στην Κων/πολη. Ένα από τα θέματα θα ήταν το πολιτικό τοπίο στο Αφγανιστάν μετά την αποχώρηση του ΝΑΤΟ.

«Μια βιαστική, άνευ όρων απόσυρση των νατοϊκών στρατευμάτων απομακρύνει την ιδέα μιας διαπραγμάτευσης για δίκαιη ειρηνευτική λύση με την αφγανική κυβέρνηση» εκτιμά ο Μάρτιν Ραχίμι από το Συμβούλιο Ειρήνης ΗΠΑ - Αφγανιστάν. «Συνεπάγεται κίνδυνο αποσταθεροποίησης της χώρας, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφυλίου πολέμου και την επιστροφή τρομοκρατικών ομάδων που απειλούν την τοπική, περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια» εκτιμά ο ίδιος. Όπως πολλοί άλλοι αναλυτές έτσι και ο Ραχίμι είναι απαισιόδοξος για το μέλλον του Αφγανιστάν.

Απαισιόδοξες προβλέψεις

Σύμφωνα με άρθρο του Έλιοτ Α. Κοέν από το Πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς, «δεν πρόκειται για το τέλος του πολέμου αλλά για το τέλος της άμεσης αμερικανικής εμπλοκής». Ο ίδιος εκτιμά ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί και μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ ενδυναμώνοντας μάλιστα τους «βάναυσους φονταμενταλιστές Ταλιμπάν», που θα συνεχίσουν να βασανίζουν, να δολοφονούν, να βάζουν εμπόδια στην εκπαίδευση των γυναικών αλλά και σε κάθε έκφανση του κοσμικού κράτους.

Το ΝΑΤΟ πάντως φαίνεται να θεωρεί ότι έχει επιτύχει τους στόχους του στο Αφγανιστάν. Αλλά πόσο ισχύει κάτι τέτοιο; Για τον Αλί Τζαφάρ Αντίλι, πολιτικό επιστήμονα από το Δίκτυο Ειδικών για το Αφγανιστάν, πρόκειται για ένα ζήτημα οπτικής. Όπως λέει, αν στόχος ήταν το Αφγανιστάν να πάψει να αποτελεί «ασφαλές λιμάνι» για τρομοκράτες και αντάρτες, τότε απέτυχε. «Το Αφγανιστάν δεν έχει σταθερή κυβέρνηση, οι πολιτικές διεργασίες βρίσκονται σε τέλμα και οι Ταλιμπάν βρίσκονται σε φάση στρατιωτικής ανασυγκρότησης και επιστροφής» αναφέρει. «Απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα» θεωρεί οποιαδήποτε ανάληψη εξουσίας από τους Ταλιμπάν και ο Γερμανός ειδικός Τόμας Ρούτιγκ. Για τον ίδιο δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για την αποχώρηση των διεθνών στρατευμάτων. Κάτι τέτοιο «ενδέχεται να επιδεινώσει την κατάσταση, ακόμη και να προκαλέσει εμφύλιο».

Πηγή Deutsche Welle